Dış ticaret dengesi Eylül ayında 4,83 milyar USD açık verdi

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM >> TÜİK’in Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturarak açıkladığı Eylül ayı GTS (Genel ticaret sistemi) dış ticaret verilerine göre; Türkiye’nin ihracatı 2020 yılının Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,8 artarak 16,01 milyar USD olurken, aynı dönemde ithalat %23 artarak 20,84 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. Böylece dış ticaret açığı, Eylül 2019 – Eylül 2020 dönemleri arasında %189,6 artmış ve 4,83 milyar USD olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise söz konusu dönemde %90,2’den %76,8’e gerilemiştir.

Eylül ayında içerisinde en çok ihracat yaptığımız ülke Almanya olurken, onu İngiltere, ABD ve İtalya takip etmektedir. Avrupa Birliği’ni oluşturan 27 ülkeye ihracat %6 artarak 6,77 milyar USD olurken, AB’nin toplam ihracatımız içindeki payının %41,9’dan %42,3’e yükseldiği görülmektedir. İthalat kalemlerinde; Eylül 2020’de ilk sırayı Çin alırken, onu Almanya, Rusya ve İsviçre izlemiştir. Eylül ayında sermaye mallarının toplam ithalat içindeki payı artarken, ara (ham madde) mallarının payı azalmıştır, tüketim mallarının payı ise aynı kalmıştır. Yüksek teknolojili ürünlerin ihracatının toplam ihracatımız içindeki payı %3,3 olurken, aynı grubun ithalatının toplam ithalatımız içerisindeki payı ise %12,3 olmuştur.

ÖTS’ye (Özel ticaret sistemi) göre, Türkiye’nin ihracatı 2020 yılının Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %5,6 artarak 15,21 milyar USD olurken, aynı dönemde ithalat %21,2 artarak 19,99 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise söz konusu dönemde %76,1 olmuştur.

İhracat, ithalat ve dış ticaret dengesi, Eylül 2020… Kaynak: TÜİK, Ticaret Bakanlığı, Bloomberg

Verilerin beklendiği gibi ay başında Ticaret Bakanlığı’nın yayınladığı öncü verilerle paralel olduğunu görüyoruz. Geçen yıl Eylül’de çok daha düşük bir açık söz konusu olduğu için, dış ticaret açığı yıllık bazda artış eğilimini sürdürmektedir. Dış açıktaki bozulma yoğun bir şekilde ithalattaki artış kaynaklıdır, ihracat ise daha sınırlı bir oranda artmaktadır. Eylül ayında altın ithalatında yine %221,2’lik yüksek bir artış görülmektedir. 20,84 milyar USD’lik toplam Eylül ayı ithalatının 3,55 milyar USD’si altın ithalatından gelmiştir. Altın ithalatı yıl genelinde önceki yıllara göre büyük artış göstermiştir, bunda da en önemli etken pandemi ile oluşan belirsizlikte oluşan korunma talebinin global altın fiyatlarını yükseltici etkisidir. TRY’nin zayıflaması ise, hep söylediğimiz üzere döviz bazlı hammadde maliyetlerinin etkisi nedeniyle birebir işleyen bir ihracat artışı etkisi sağlamamaktadır. İhracat tarafında, Euro Bölgesi’nin ekonomik toparlanmasının Covid vakalarının artması ve sertleşen kısıtlama önlemleri nedeniyle zayıflayacak olması nedeniyle aşağı yönlü riskler artacaktır.

İhracat ve ithalat tarafında mevcut eğilimler muhtemelen sonraki aylara da yansıyacağı için, dış ticaret açığındaki artışın devam etmesini ve cari açığın da buna bağlı olarak artmayı sürdürmesini bekleriz. İlk 8 ayda 26,5 milyar USD olan cari açığın, yılın genelinde 30 milyar USD üzerinde bir seviyede gerçekleşmesi hemen hemen kesinleşmiştir.