Enflasyon, belli kalemlerdeki fiyat artışlarıyla beklentileri aştı

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM >> Türkiye’de tüketici fiyatları Mayıs ayında %1,36 artış gösterirken, yıllık enflasyon ise %11,4 oranında gerçekleşti. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin tahmin medyanı %0,8 iken, bizim beklentimiz %0,9’luk bir aylık enflasyon gerçekleşmesi yönündeydi. İçinde bulunduğumuz olağandışı koşullardan dolayı talep ve maliyet bileşenlerinin farklı eğilimler sergilediği bir ortamda ileriye dönük enflasyon tahmini yapmak zorlaşmaktadır.

Enflasyonun alt kalemlerine bakacak olursak; aylık bazda fiyatlardaki yukarı doğru eğilime en çok etki edenlerin giyim ve ayakkabı, ulaştırma ve haberleşme grupları olduğunu görmekteyiz. Giyim ve ayakkabıda görülen %6,85’lik artış yukarı doğru sapmayı etkilemiş, bunun haricinde ulaştırma ve haberleşme, dayanıklı tüketim malı gibi alanlarda beklenti üzeri fiyat artışları ve vergi zamları da aylık bazda yüksek çıkan enflasyon üzerinde etkili olmuş görünüyor. Enerjide %2,13’lük aylık artış görülürken alkollü içecek ve tütün kaleminde de vergi artışlarının etkisiyle %1,5’lik aylık artış söz konusudur. Gıda enflasyonu %0,24 ile, lokanta ve oteller de koronavirüs nedeniyle kapanmaların olduğu bir ortamda %0,16 artış göstererek bu sefer düşük katkı yapan tarafta yer almış görünüyorlar.

Önümüzdeki dönem, talep ve maliyet bileşenleri açısından farklı eğilimlerin söz konusu olabileceği bir dönemi işaret ediyor. Türkiye açısından spesifik düşünecek olursak, mevcut konjonktür içerisinde iç talep zayıf seyrini koronavirüs koşullarından dolayı sürdürmekte. Hem küresel ticaretteki hacim daralması hem de ekonomik koşullardan dolayı ithalatın azalması kur maliyet etkisinin belirleyiciliğini şu aşamada azaltıyor. Ancak petrol fiyatları, Brent petrolün yeniden 40 USD’ye ulaşması çerçevesinde artışa geçmiş durumda ve zaten Mayıs ayında beklenti üzerinde artan ve normalleşme döneminde de korunma kısıtlamaları ve artan taleple artış eğilimini sürdürecek olan ulaştırma kaleminde maliyetten gelen baskıyı da artıracaktır. Gıda tarafında ise yaz ayları ile beraber mevsim sebze ve meyvelerinin etkisiyle sezonsal olarak baskı azalabilir.

TCMB’nin mevcut senaryosu düşük talep etkisinin ve emtia/enerjiden gelen fiyat düşüşünün enflasyonu ilerleyen aylarda aşağıya doğru etkilemesi yönünde. Ancak pandemi ile ve akabindeki normalleşme ile beraber keskin değişimler gösteren, olağan dışı koşullardan etkilenen talep ve maliyet unsurlarının farklı yönlere hareket etmesi enflasyonun momentumunu etkileyecektir. Buna ek olarak, yönetilen ve yönlendirilen fiyatların da enflasyona etkisi hesaba katılmalıdır. Dolayısıyla Haziran ve sonrasına ilişkin oluşacak yen fiyat dengeleri enflasyona dair yılsonu beklentilerinin oluşmasında daha belirleyici bir etkiye sahip olacaktır.