Dış ticaret açığında artış sürüyor

Enver ERKAN >> GCM Forex  Araştırma Uzmanı >> TÜİK’in Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) işbirliğiyle oluşturarak açıkladığı Mart ayı dış ticaret verilerine göre; Türkiye’nin ihracatı 2018 yılının Mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,7 artışla 15,59 milyar USD olurken, aynı dönemde ithalat %12,7 artarak 21,44 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. Böylece dış ticaret açığı, Mart 2017 – Mart 2018 dönemleri arasında %28,8 artmış ve 5,86 milyar USD olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise söz konusu dönemde %75’ten %66,5’e gerilemiştir.

Dış ticaret açığının geçen yılın aynı dönemine göre artmasında ilgili dönemlerde ithalatın ihracata göre daha hızlı bir şekilde artması etkili olmuştur. Bu dönem içerisinde en çok ihracat yaptığımız ülke Almanya olurken, onu İngiltere, İtalya ve Irak takip etmektedir. Avrupa Birliği’ni oluşturan 28 ülkeye ihracatın, toplam ihracatımız içindeki payının %46,7’den %51,3’e yükseldiği görülmektedir. AB’ye yapılan ihracat Mart ayında, 2017 yılının aynı ayına göre %18,2 artarak 6,54 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. Avrupa’ya olan ihracat artışının temel nedenleri de Avrupa ekonomilerindeki toparlanma ve EUR’daki değerlenmenin EUR bazlı ihracatı yükseltmesidir.

İthalat kalemlerinde; Mart 2018’de ilk sırayı Rusya alırken, onu Almanya, Çin ve İngiltere izlemiştir. Aralık ayında sermaye ve tüketim mallarının toplam ithalat içindeki payı azalırken, ara (ham madde) mallarının payı artmıştır. Yüksek teknolojili ürünlerin ihracatının toplam ihracatımız içindeki payı %3,5 olurken, aynı grubun ithalatının toplam ithalatımız içerisindeki payı ise %12,5 olmuştur.

Dış ticaret açığı verilerinde, zaten ayın başında öncü veri Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından açıklandığı için aşağı yukarı ne geleceği biliniyordu. Haliyle gelen rakamlar sürpriz değil, enerji halen maliyetleri artırmaya devam ediyor. Bu noktada da petrol fiyatlarındaki yükselişin devamı halinde daha da çok olumsuz etkilenebiliriz. Üretim ve ihracat yapıyoruz, ancak halen daha dışsal faktörlerin ithalat artış hızını daha da artırmasına engel olamıyoruz. Yüksek teknoloji ihracatı toplam ihracatımız için %3,5’luk küçük bir paya sahip, bunun yanında ithalata bağlı olmak cari açığın artmasına neden oluyor. Bunda en önemli etmen; yaklaşık %75 oranında USD bazlı ithalat ve yaklaşık %65 oranında USD bazlı hammaddedir. Petrol yükselişi sınırlanırsa enerji maliyetine yapılan yukarı yönlü baskı biraz önümüzdeki aylarda sınırlanabilir. Ancak ana verilerim değerlendirdiğimizde, dış açık ve cari açıkta büyüme eğiliminin sürdüğünü gözlemliyoruz.