‘Özgürleştireceğini düşündüğünüz teknoloji sizi esir alıyor’

Türkiye’de kadın girişimciliğinin gelişmesi ve kadınların ekonomiye katılımının artması için faaliyetlerini sürdüren Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER)’in gelenekselleşen Kahvaltı Toplantıları’nın Ocak ayındaki konuğu uluslararası ilişkiler uzmanı ve Kadir Has Üniversitesi öğretim üyesi Soli Özel oldu.

‘1950’lerde CEO maaşı, işçi maaşının 20 katıydı, şimdi 270 katı”

Toplantı, KAGİDER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Emine Erdem’in yaptığı açış konuşmasıyla başladı. Erdem’den sözü devralan Soli Özel, değişen dünya düzeni ve gelecekteki dış politika üzerine yaptığı konuşmasına şu sözlerle başladı: “1950’li, 1960’lı yıllarda ortalama bir CEO maaşı ile ortalama bir işçi arasındaki fark 20 kattı. Bugün ise 270 kat. Demokratik bir sistemde böylesi bir eşitsizliği sürdürebilmeniz mümkün değil, süremez. ABD dahil olmak üzere özgürlüklerde düşüş var. Sermaye dizginlenmediği takdirde 1945’le 1980 arasında olduğu gibi devletler ekonominin işleyişinde ortalığı yatıştıracak müdahaleleri yapma gücünü yeniden kazanmadıkları ve hepimiz çok büyük şirketlerin kaprislerine ve çıkarlarına çerez olmaya devam ettiğimiz takdirde bu işin demokratik bir ortamda sürdürülebilmesi mümkün değil.”

Özel; Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft gibi dev teknoloji şirketlerinin yarı devlet gücüne sahip olmasının büyük bir sorun olduğuna da işaret etti: “Davos toplantısı sürüyor biliyorsunuz. Toplantının başlığı şu: ‘Kırılgan bir dünyada ortak bir gelecek yaratabilmek’. Davos’un başlığında bu lafa yer verilebiliyorsa demek ki ortada bir sorun var. Bu başlık birtakım insanların duruma aydığını gösteriyor. Ama birtakım insanlar da halen aymadılar. Bugün başımızda bir sorun var: Dev teknoloji şirketlerinin yarı devlet gücüne sahip olması. Apple, Google, Amazon, Facebook, Microsoft… Aslında özgürleştireceğini düşündüğünüz teknoloji sizi esir alıyor. Devletler bu dev teknoloji şirketlerinin giderek güçlenmesine karşı tedbir almadıkları takdirde siyasetin kendini kurtarması, gücünü koruması mümkün değil.”

Dünyanın gelecekteki en büyük sıkıntısının susuzluk olacağını belirten Özel 2050 yılında dünyanın en büyük 5 ekonomisinin ABD, Çin, Japonya, Hindistan ve Endonezya olacağını da vurguladı.

Soli Özel konuşmasında yapay zekanın gelişimine de değindi. Özel, Rusya devlet başkanı Putin’in “Yapay zeka teknolojisini en çok ilerleten devlet, dünyanın geleceğinde en büyük söz sahibi olacak” sözünün çok doğru olduğunu ifade etti.

‘Kadınlar güçlendikçe erkeklerin tepkisi şiddetleniyor’

Özel’in kadına yönelik şiddete dair bir yorumu da kadınların güçlenmesi karşısında iktidarını kaybeden erkeklerin sözde iktidar kazanmak için şiddete yöneldikleri yönünde oldu. Soli Özel fikirlerini şu sözlerle özetledi: “Kadınlar güçlendikçe erkeklerin tepkisi şiddetleniyor. Niye bu kadar şiddet var? Çünkü kadınlar ‘icat çıkarmaya’ başladılar. Cinsiyetler arasındaki eşitsizliğin bir sebebi de kadınların var olan eşitliksiz ilişkiyi doğal kabul etmelerindendi. Kadınlar bu eşitsizliği kabul etmemeye başlayınca bu itiraz erkekler tarafından müthiş bir şiddeti getirmeye başladı.”

Özel ayrıca, Hollywood’ta cinsel tacize karşı başlatılan “Me Too” kampanyasının kadına yönelik şiddete karşı farkındalık yarattığını belirtti.