Katar krizi ve olasılıklar

KapitalFX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver ERKAN’ın Katar için değerlendirmede bulundu: Bu durum şu anda sadece bölgesel bir sorunmuş gibi gözüküyor. Türkiye ve Katar arasındaki ilişkilerde bir problem olacağını sanmıyorum. Ancak krizin uluslararası bir boyut alması durumunda Türkiye’nin de bağlı olduğu anlaşmalar çerçevesinde alabileceği bazı aksiyonlar olabilir. Katar’a asker göndermenin risk olarak algılanması bu yüzden, ancak kriz bölgesel kalıp da Türkiye’yi uluslararası güçlerle karşı karşıya (özellikle ABD ile) getirmedikçe finansal piyasalar önemli bir risk fiyatlaması yapmayacaktır. Krizin Trump’ın Orta Doğu seyahatinin akabinde çıkması ve Katar Emiri’nin Trump’ın arabuluculuk teklifini reddetmesi, bu krizde dengede durmanın önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

İşin enerji boyutundan bakacak olursak; petrol ve doğalgaz arzını etkileyecek bir durumun şu anda oluşmadığı görülmekte. Katar dünyanın en büyük LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) ihracatçısı ve Türkiye’nin LNG ithalatında da Katar önemli bir paya sahip. Bu bakımdan doğalgaz arzının etkilenmemesi önemli, ancak Katar’ın kaybı diğer pazarlardan başta Rusya ve İran olmak üzere ikame edilebilir. Bu yüzden enerji piyasasında riskler sınırlı. Son dönemde QNB’nin Finansbank’ı alması, Digiturk’ün BEIN medya grubuna satılması gibi önemli yatırımlar var. Türk mühendislerin Katar’da üstlendikleri inşaat projeleri de var. Bunlar üzerinde iki ülke ilişkileri normal olarak devam ettiği için bir risk bulmuyorum. Türkiye bölgesel kriz olduğu sürece bu krizde bir taraf değil. Diğer taraftan Katar’ın uluslararası yatırımlarını etkileyecek ve ekonomisini bozacak gelişmele yararımıza da olmayacaktır.

Ancak kriz bir enerji şokuna yol açarsa işler değişebilir. Katar’ın deniz yoluyla sevkiyat yaptığı Hürmüz Boğazı, toplam deniz yoluyla yapılan petrol sevkiyatı içerisinde %30’luk paya sahip. Kara sınırı Suudi Arabistan’dan oluşan Katar’ın Basra Körfezi’ne kıyıları olması itibariyle Bahreyn ve BAE ile de komşu olduğunu söyleyebiliriz. Öte yandan, Katar’ın tek başına arz pompalayarak OPEC anlaşmasını delmek gibi bir isteği de olmayacaktır, çünkü hem toplam OPEC üretimi içerisinde sadece %2 payı var, artı bu hamle kendisi adına da faydalı olmaz. O yüzden OPEC anlaşması bence güvende.

Kısa vadede bu durumlar etkilenmez, bizi etkileyecek durum şu şekilde olabilir; eğer diplomatik kriz uzun vadede Katar ekonomisine zarar verirse alım gücü zayıflayabileceği için ithalatları azalır ve ticaretimizde hacim kaybı yaşarız. Aynı zamanda Körfez’deki kriz gemi sevkiyatları veya uçuşlar üzerinden bir problem yaratırsa ürün tedariklerinde ve ulaştırmada sorunlar yaşanabilir ve söz konusu  ülkelerin ticaret partnerleri açısından da sıkıntı olabilir. Bizim Körfez’e kıyısı olan ülkelerden İran ile 9,64 milyar USD’lik, Irak ile 8,94 milyar USD’lik, BAE ile de 7,65 milyar USD’lik bir ticaret hacmimiz bulunmaktadır.