‘Demiryolları serbestleştirilmesinde sivil havacılık örnek alınmalı’

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) ve İstanbul Barosu Lojistik ve Taşıma Hukuku Komisyonu iş birliğiyle İTO ev sahipliğinde düzenlenen ‘Demiryolunun Geleceği’ başlıklı panelde sektör yetkililerince demiryolları serbestleştirilmesinin sektöre getirecekleri değerlendirildi. Sektörün önde gelen temsilcileri, hukukçular, akademisyenler ile kamu yöneticilerini bir araya getiren panelde; demiryollarının serbestleştirilmesinde sivil havacılık modelinin örnek alınması gerektiğinin altı çizildi.
Demiryollarında Serbestleşme ile Taşıma Maliyeti Düşecek
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Orduhan yaptığı açılış konuşmasında dünyada ve AB’de son 30 yılın ulaşım politikaları incelendiğinde köklü değişimlerin yaşandığı ve bu kapsamda demiryollarına verilen önemin yeniden ön plana çıkarıldığı belirtti. Kombine Taşımacılığın önemine de değinen Orduhan, ‘Demiryollarındaki serbestleşmeden sonra, demiryolu kullanımının yaygınlaşması ile birlikte yatırımlar artacak, buna paralel olarak da taşıma maliyetleri düşecek. Demiryolu taşımacılığının serbestleştirilmesine yönelik adımları ticaret dünyası olarak büyük bir hevesle bekliyoruz” dedi.
Sivil Havacılık Örnek Alınmalı
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Emre Eldener de panelde bir açılış konuşması yaptı. Demiryollarının serbestleşmesinin Türkiye için yeni bir konsept olduğunu belirten Eldener, ‘UTİKAD olarak demiryolu serbestleşmesi ile ilgili çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Havayolu taşımacılığının serbestleştirilmesinin ardından yakalanan kayda değer gelişimin, demiryollarının serbestleşmesine de güzel bir örnek teşkil edeceğini düşünüyoruz’ diye konuştu.
Mevzuatta Reform Şart
İstanbul Barosu Lojistik ve Taşıma Hukuku Komisyonu Başkanı Egemen Gürsel Ankaralı ise açılışta yaptığı konuşmada demiryolları serbestleştirmesiyle birlikte doğabilecek hukuki boşlukların altını çizdi.
Toplantı kapsamında Türk Ticaret Kanunu’nu hazırlayan komisyonun üyesi Prof. Dr. Kerim Atamer yaptığı sunumda demiryoluyla taşımalara uygulanacak hükümler ve reform ihtiyacını vurguladı. Türkiye içinde demiryolu taşımacılığını düzenleyen ana mevzuatın 1872’de kabul edilmiş Rumeli Demiryolları İşletme Nizamnamesi olduğunu belirten Prof. Dr. Atamer, uluslararası demiryolu taşımacılığıyla ilgili olarak ta 40’ı aşkın ülke tarafından
kabul edilmiş COTIF konvansiyonu hakkında ayrıntılı bilgiler verdi. Demiryolu taşımacılığının güncel durumunu mevzuatımıza taşımak üzere en etkin yolun Türk mevzuatında COTIF’e atıf yapılması olduğunu belirten Atamer, böylece yurtiçi taşımalardaki mevzuat boşluklarına da çözüm getirebileceğini söyledi.
“Serbestleşme ve Yeniden Yapılanmayı Heyecanla Bekliyoruz”
TCDD İnsan Kaynakları Daire Başkanı Adem Kayış da paneldeki sunumunda, demiryollarında serbestleştirme ve yeniden yapılandırma konularının ilk ifade edildiği andan bu yana TCDD’de bir heyecan olduğunu, serbestleşme ve yeniden yapılandırmayı heyecanla beklediklerini belirtti.
64’üncü Hükümet 2016 yılı Eylem Planı’nda bu çalışmanın hayata geçeceğinin yer almasını “Tünelin ucunda ışık gözüktü” diye yorumlayan Kayış, Haziran ayına kadar tamamlanması planlanan yeniden yapılanma ve serbestleştirme dolayısıyla duydukları memnuniyeti dile getirdi. AB ülkelerinde demiryolu altyapısı ve işletmenin birbirinden ayrılmasının getirdiği olumlu sonuçlara dikkat çeken Kayış, ‘Demiryollarının serbestleştirilmesi ve altyapıyla işletmenin birbirinden ayrılmasıyla 1. Lige çıkacağız’ yorumunu yaptı.
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Emniyet ve Yetkilendirme Dairesi Başkanı İbrahim Yiğit de sunumunda demiryollarında serbestleştirmenin amacı, yapılacak düzenlemeler, sektörün öngörülen kurumsal yapısı, yasal düzenlemeler ve yakın zamanda yapılacak düzenlemeler hakkında bilgi verdi.
Yapılacak reformları sadece serbestleşme süreci olarak ele almamak gerektiğini dile getiren Yiğit, “Demiryollarındaki serbestleştirmenin amacı, uygun maliyet ile daha etkin ve kaliteli hizmet sunmak, demiryollarının rekabet gücünü artırmak, sektörde düzenleme-denetleme yapan bağımsız bir yapı oluşturmak, AB ile yasal ve yapısal uyumu sağlamak olarak özetleyebiliriz” diye konuştu.
Belgelendirmeler Konusu Tekrar Değerlendirilmeli
Panelde Demiryolunun Serbestleştirilmesi Sürecinde Yetkilendirme ve Usulü konusunda bilgi veren Yrd. Doç. Dr. Turkay Özdemir de Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yapılanmasını örnek göstererek; “Örneğimiz sivil havacılığın geçtiği süreç olmalı. Serbestleşmiş havalimanları ve hava yolları, demiryollarının serbestleştirilmesi için önemli bir örnek teşkil ediyor” dedi. Ancak lojistik ve taşımacılık sektöründeki özellikle taşıma işleri organizatörleriyle lojistik firmaların, her bir farklı taşıma türü için kamu tarafından farklı lisanslamalara tabi tutulmasının hem bu firmalara yarattığı belgelendirme maliyetleri açısından hem de belge enflasyonu açısından yeniden değerlendirilmesinin yararlı olacağını belirtti.
İntermodal Taşımacılığın Önemli Unsuru
UTİKAD Yönetim Kurulu Üyesi Kayıhan Özdemir Turan, sunumunda “ Ülkemiz, coğrafi konumu gereği önemli lojistik koridorlara yakın bir şekilde konumlanmış olup üretim yapılan merkezlere yakınlığı sebebiyle önemli bir geçiş noktası konumundadır. Bu noktada intermodal taşımacılığın önemi ortaya çıkmaktadır. Demiryolu taşımacılığı, intermodal taşımacılığın önemli bir unsurudur” diye konuştu. TCDD’nin hâkim işletmeci olarak tekel varlığını devam ettirme olasılığı, 5 yıl süre ile TCDD’ye sağlanacak destek ile birlikte ele alındığında serbestleştirme sürecinin aksaklıklar ile başlayabileceğinin işaretçisi gibi yorumlanabileceğini belirten Turan, “ TCDD A.Ş.’nin serbest rekabet ortamına uygun, ekonomik kural ve ilkelerin hâkim olduğu bir yapıya büründürülmesi sağlanmalıdır” dedi.
Serbestleştirilmenin sigorta sorumluluğu açısından da ele alındığı panelde konuşan Yrd. Doç. Dr. Hakan Özcan, “Sigortacılık açısından yepyeni bir oluşum bizleri bekliyor” diyerek sigorta sektörünün demiryolu taşımalarına yönelik geliştirmesi gereken yeni poliçeler olduğunun altını çizdi.
Panel, katılımcıların demiryollarının serbestleşme konusundaki sorularının cevaplanmasıyla devam etti. Panel sonunda UTİKAD ve İstanbul Barosu yetkilileri tarafından konuşmacılara teşekkür belgeleri takdim edildi.