Birçok Yunan askerî biriminin yaptığının aksine teslim olmayı reddeden ve ümitsiz gibi görünen bir macerayla yoluna devam eden binlerce silahlı insana, yol boyunca sivillerin ve bitmiş haldeki Yunan askerlerin katılımıyla birlikte sayıları 17 bini aşan bir kalabalığın öyküsünü…
Ksenefon’un “On Binlerin İnişi-Anabasis” isimli ünlü eseri M.Ö. 401’de kaleme alınmış. Bu eserde, yaklaşık 2 bin 400 sene önce bugünkü Irak topraklarından yola çıkan Yunan ordusunun bütün Anadolu’yu baştan başa kat ederek, o zamanki vatanları olan Truva’ya varışlar anlatılır. O zamanlar birçok küçük devletin var olduğu Anadolu’dan geçişi hiç de kolay olmaz bu ordunun. İkmal yollarından çok uzakta, savaşa savaşa ilerleyen askerler, yurtlarına güç de olsa varırlar. Hikâye kısaca budur…
Bu hikâyenin bir benzeri, yüzlerce yıl sonra, 1922’de Anadolu’da yaşanmıştır. Bizim “Kurtuluş Savaşı”, Yunanlıların ise “Küçük Asya Bozgunu” olarak adlandırdıkları o zorlu mücadele yıllarında…
Yunanlıların işgal harekâtı esnasında Anadolu topraklarında ilerledikleri en uç nokta, Haymana’nın Güzelcekale köyüdür. Bu noktada zirve yapan Yunan ordusu, Sakarya Meydan Muhaberesi’ndeki başarısızlıktan sonra taarruz yeteneğini kaybedip savunmaya çekilmiştir.
Yaklaşık bir yıl sonra, 26 Ağustos 1922 günü bu defa Türkler karşı saldırıya geçmişlerdir. 30 Ağustos 1922 tarihinde cereyan eden Başkomutanlık Meydan Muharebesi neticesinde yenilgi kesinleşince, Yunan geri çekilmesi panik hâlindeki bir kaçışa dönüşmüştür.
Yunan ordusu bu savaşta ölü, yaralı, hasta, esir, kayıp, kaçak olmak üzere mevcudunun yüzde 80’ini kaybetmiştir. Anadolu’daki on beş tümenlik Yunan askerî gücünden kurtulabilenler, hemen hemen üç tümenlik bir kuvvetten ibarettir. Bu durum, tarihteki en büyük savaş kayıplarından biridir. Türk ordusunun kazandığı zaferin kesin ve tartışmasız olduğu, tarafsız yabancı gözlemciler dahil, herkes tarafından teslim edilmiştir.
Türk kaynaklarının “15. Tümen”, Yunanlıların “Müstakil Tümen” olarak adlandırdığı askerî birim, Anadolu’dan kaçabilen tümenlerden biridir.
Ali Soysal, On Binlerin Yürüyüşü, Tarihçi Kitabevi, 176 s.
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.