“TÜİK’in geçen hafta açıkladığı; gelir düzeyine göre sıralı yüzde 20’lik nüfus dilimleri bazında tüketim harcamalarının dağılımına ilişkin Hane halkı Tüketim Anketi’nin 2012 sonuçları, AKP’nin eş-dost ve yandaşı kayıran rant ve talan ekonomisinin, zengin-yoksul uçurumunu nasıl büyüttüğünü ortaya koydu” diye Umut Oran’ın araştırması şöyle:
Türkiye genelinde yapılan toplam tüketim harcamaları içinde nüfusun en alt gelir düzeyindeki yüzde 20’lik kesiminin 2006 yılında yüzde 9.2 ile zaten çok düşük olan payı, son altı yılda daha da küçülerek 2012’de yüzde 8.7’ye indi. En üst gelir dilimindeki yüzde 20’lik nüfusun payı ise aynı dönemde daha da büyüyerek yüzde 36.7’den yüzde 37.8’e yükseldi. Buna göre ülkedeki toplam tüketim harcamalarının yüzde 40’a yakınını nüfusun beşte biri yapıyor. Başka deyişle ülkenin varlıklı yüzde 20’lik nüfus kesimi, neredeyse kalan yüzde 80’in toplamı kadar tüketiyor. TÜİK’in anket yoluyla gerçekleştirdiği araştırmada, varlıklı kesimin gelir ve harcama düzeylerini olduğundan düşük gösterme olasılığı da göz önünde bulundurulduğunda, uçurumun çok daha büyük olduğu anlaşılıyor.
2012 itibariyle tüketim harcamaları içinde gelire göre ikinci yüzde 20’lik dilimi oluşturan alt-ortakesimin yüzde 13.5, üçüncü yüzde 20’yi oluşturan orta kesimin yüzde 17.8, dördüncü yüzde 20’de yer alan orta-üst kesimin de yüzde 22.2 olan payları, 6 yıl önceye göre neredeyse aynı kaldı.
Eğitim harcamalarının üçte ikisini en üsttekiler yapıyor…
En varlıklı yüzde 20’lik kesim, 2012 itibariyle Türkiye genelindeki toplam gıda ve içecek harcamasının yüzde 27.7’sini, içki-sigara harcamalarının yüzde 28.5’ini, giyim ve ayakkabı harcamalarının yüzde 41.3’ünü yapıyor. Bu kesimin toplam harcamalardaki payı konut-kirada yüzde 31.8, ev eşyasında yüzde 41.3, sağlıkta yüzde 41, ulaştırmada yüzde 48, haberleşmede yüzde 38.1, kültür, eğlencede yüzde 50.4, eğitimde yüzde 66.8’e ulaşıyor. Toplam otel, lokanta, pastane harcamalarının yüzde 45.2’sini, çeşitli mal ve hizmetlere yapılan harcamanın da yüzde 42.1’ini bu kesim gerçekleştiriyor.
En alt gelir grubundaki yüzde 20’nin Türkiye’nin toplam tüketim harcamalarındaki payı ise 2012 itibariyle gıdada yüzde 12.9, içki-sigarada yüzde 10.3, giyim ve ayakkabıda yüzde 7, konut ve kirada yüzde 11.3, ev eşyasında yüzde 7.5, sağlıkta yüzde 9, ulaştırmada yüzde 4.6, haberleşmede yüzde 6.7, kültür ve eğlencede yüzde 4.2, eğitimde sadece yüzde 2.3, otel, lokanta, pastanede yüzde 5.3, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 6.6’da kalıyor.
2006-2012 döneminde en zengin kesimin ülke genelindeki gıda, giyim-ayakkabı, ev eşyası, sağlık, haberleşme, kültür-eğlence, eğitim, otel-lokanta-pastane harcamalarındaki payının arttığı; konut-kira ve ulaştırma harcamalarındaki payının düştüğü belirlendi.
Buna karşılık en yoksul kesimin toplam harcamalardaki payının ise aynı dönemde gıda, içki-sigara, giyim-ayakkabı, ev eşyası, sağlık, ulaştırma, haberleşme, kültür-eğlence, otel-lokanta-pastanede azalırken, konut-kira ve ulaştırmada arttığı gözlendi.
Bu da varlıklı kesim konfor, kişisel gelişim ve keyif alanlarına giderek daha fazla harcama yaparken; işçi, memur, emekli, küçük esnaf gibi kesimlerin yer aldığı alt gelir grubundakilerin kira ve ulaştırma gibi zorunlu giderlerdeki artış nedeniyle, gıda da dahil diğer tüm yaşamsal ihtiyaçlarına harcamayı sınırladığını gösteriyor.
Toplam tüketim harcamalarında gelir gruplarının payı (%)
1. %20 | 2. %20 | 3. %20 | 4. %20 | 5. %20 | ||||||
2006 | 2012 | 2006 | 2012 | 2006 | 2012 | 2006 | 2012 | 2006 | 2012 | |
| TOPLAM | 9,2 | 8,7 | 13,3 | 13,5 | 17,8 | 17,8 | 23,2 | 22,2 | 36,7 | 37,8 |
| Gıda ve alkolsüz içecekler | 13,5 | 12,9 | 16,8 | 16,9 | 19,3 | 19,9 | 22,9 | 22,6 | 27,6 | 27,7 |
| Alkollü içecek, sigara ve tütün | 12,6 | 10,3 | 16,1 | 16,6 | 19,5 | 21,3 | 23,3 | 23,3 | 28,5 | 28,5 |
| Giyim ve ayakkabı | 8,3 | 7,0 | 11,9 | 11,1 | 17,7 | 17,6 | 23,1 | 23,1 | 39,0 | 41,3 |
| Konut ve kira | 9,5 | 11,3 | 14,4 | 16,0 | 19,2 | 19,2 | 23,9 | 21,7 | 32,9 | 31,8 |
| Ev eşyası | 8,0 | 7,5 | 12,7 | 11,7 | 19,1 | 17,4 | 25,5 | 22,3 | 34,7 | 41,2 |
| Sağlık | 10,2 | 9,0 | 13,5 | 12,8 | 17,4 | 16,3 | 20,8 | 20,9 | 38,1 | 41,0 |
| Ulaştırma | 3,9 | 4,6 | 7,1 | 10,1 | 12,3 | 15,1 | 21,5 | 22,3 | 55,3 | 48,0 |
| Haberleşme | 7,8 | 6,7 | 12,6 | 12,6 | 18,1 | 18,0 | 23,1 | 24,7 | 38,4 | 38,1 |
| Kültür, eğlence | 6,3 | 4,2 | 10,8 | 8,7 | 15,7 | 15,0 | 24,2 | 21,8 | 43,0 | 50,4 |
| Eğitim hizmetleri | 2,1 | 2,3 | 9,5 | 5,6 | 12,9 | 9,0 | 21,6 | 16,3 | 53,9 | 66,8 |
| Otel, lokanta, pastane | 5,8 | 5,3 | 11,1 | 10,9 | 16,4 | 16,1 | 23,7 | 22,5 | 43,0 | 45,2 |
| Çeşitli mal ve hizmetler | 6,3 | 6,6 | 10,3 | 12,5 | 17,4 | 17,0 | 22,6 | 21,9 | 43,4 | 42,1 |
Eğitim ve sağlığa minimum harcama
Gelir dilimleri arasındaki uçurum bir yana Türk halkının toplam tüketim harcamalarına içinde en büyük payı, yüzde 25.8’le konut-kira alıyor. Bunu yüzde 19.6 ile gıda, yüzde 17.2 ile ulaştırma, yüzde 6.7 ile ev eşyası, yüzde 5.8’le otel ve lokantalar, yüzde 5.4’le giyim ve ayakkabı, yüzde 4.2 ile alkollü içecekler ve sigara, aynı oranla çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 3.9’la haberleşme izledi. Harcamalarda sağlığın payı yüzde 1.8, eğitimin payı yüzde 2.3, kültür ve eğlencenin payı yüzde 3.2’de kalıyor.
En alttakiler kira ve gıdaya çalışıyor…
Gelire göre sıralı yüzde 20’lik grupların tüketim harcamalarının mal ve hizmetlere göre dağılımına bakıldığında ise en üst gelir grubundaki yüzde 20’lik nüfusun tüketim harcamalarında en büyük payıulaştırma alırken, diğer tüm gelir gruplarında ise harcamaların en büyük bölümü konut-kira için yapıldığı dikkati çekiyor.
Özellikle en alt gelir düzeyindeki yüzde 20’lik nüfusun toplam harcamalarının yüzde 33.4’ünü konut-kira oluşturuyor. Bu kesimde her 100 TL’lik harcamanın 29 lirası gıdaya gidiyor. En yoksul kesimde gıdanın payı konut-kiradan sonra ikinci, ulaştırmanın payı ise yüzde 9’la üçüncü sırada geliyor. Buna göre en düşük gelirli yüzde 20’lik nüfusun harcamalarında konut-kira ile gıdanın toplam payı yüzde 71.4’e ulaşıyor.
Başka deyişle en yoksulların zaten yetersiz olan gelirlerinin dörtte üçü sırf kira, gıda ve yola gidiyor. Bu kesim kalan dörtte birlik gelirini giyim, ev eşyası, sağlık, haberleşme, eğitim, kültür ve diğer ihtiyaçlarına yetirmeye çalışıyor.
En üst gelir grubundakilerin harcamalarında ulaştırma yüzde 21.8’le en büyük payı alırken, konut ve kiranın payı yüzde 21.7 ile ulaştırmadan sonra geliyor. En alt grupta yüzde 33.4 olan gıdanın payı ise bu kesimde yüzde 14.4’le üçüncü sıraya düşüyor.
En yoksul kesim gıdaya, en varlıklı kesime göre miktar bazında çok daha az harcamasına rağmen, toplam harcaması içinde o kesime göre neredeyse iki kat daha fazla pay ayırıyor. Başka deyişle en varlıklı kesimin gıda harcamaları parasal tutar olarak kat kat fazla olmasına rağmen, bunun toplam tüketim harcamaları içindeki payı, en alt kesimdekilerin tüketiminde gıdanın aldığı payın yarısı dolayında kalıyor.
Özel araba, uçak, sık seyahat, yurt dışı turistik seyahatler gibi nedenlerle en üst gelir grubunun harcamaları içinde yüzde 21.8’e ulaşan ulaştırmanın payı, daha çok toplu taşım imkanlarıyla yetinmek zorunda olan, tatil yapma imkanları sınırlı, yurt dışı gezi imkanı olmayan en alt grupta yüzde 9’a kadar düşüyor.
En varlıklı kesim ülke genelindeki toplam eğitim harcamalarının yüzde 66,8’ini gerçekleştirmesine karşın, bunun söz konusu kesimin toplam tüketim harcaması içindeki payı yüzde 4.2’de kalıyor. Ancak bu oran, gelir dilimlerinin tüketim harcamaları içinde eğitime ayrılan en yüksek payı ifade ediyor.
Gelire göre sıralı % 20’lik grupların tüketim harcamalarının mal ve hizmetlere göre dağılımı (%)
|
| Toplam | 1. %20 | 2. %20 | 3. %20 | 4. %20 | 5. %20 | ||||||
2006 | 2012 | 2006 | 2012 | 2006 | 2012 | 2006 | 2012 | 2006 | 2012 | 2006 | 2012 | |
| TOPLAM | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| Gıda ve alkolsüz içecekler | 24,8 | 19,6 | 36,5 | 29,0 | 31,4 | 24,5 | 26,9 | 22,0 | 24,5 | 19,9 | 18,6 | |
AKP zengini daha zengin yoksulu daha yoksul yaptı
- Yani toplam tüketim harcamalarının yüzde 40’a yakınını nüfusun beşte biri yapıyor. Başka deyişle ülkedeki varlıklı yüzde 20’lik kesim, neredeyse kalan yüzde 80’in toplamı kadar tüketiyor.
- 2012 itibariyle tüketim harcamaları içinde gelire göre ikinci yüzde 20’lik dilimi oluşturan alt-orta kesimin yüzde 13.5, üçüncü yüzde 20’yi oluşturan orta kesimin yüzde 17.8, dördüncü yüzde 20’de yer alan orta-üst kesimin yüzde 22.2 olan payları ise 6 yıl önceye göre pek değişmedi.
- En varlıklı yüzde 20’lik kesim, 2012 itibariyle Türkiye genelindeki toplam gıda ve içecek harcamasının yüzde 27.7’sini, içki-sigara harcamalarının yüzde 28.5’ini, giyim-ayakkabı harcamalarının yüzde 41.3’ünü yapıyor. Bu kesimin toplam harcamalardaki payı konut-kirada yüzde 31.8, ev eşyasında yüzde 41.3, sağlıkta yüzde 41, ulaştırmada yüzde 48, haberleşmede yüzde 38.1, kültür-eğlencede yüzde 50.4, eğitimde yüzde 66.8’e ulaşıyor. Toplam otel, lokanta, pastane harcamalarının yüzde 45.2’sini, çeşitli mal ve hizmetlere yapılan harcamanın da yüzde 42.1’ini bu kesim gerçekleştiriyor.
- En alt gelir grubundaki yüzde 20’nin Türkiye’nin toplam harcamalardaki payı ise gıdada yüzde 12.9, içki-sigarada yüzde 10.3, giyim-ayakkabıda yüzde 7, konut-kirada yüzde 11.3, ev eşyasında yüzde 7.5, sağlıkta yüzde 9, ulaştırmada yüzde 4.6, haberleşmede yüzde 6.7, kültür ve eğlencede yüzde 4.2, eğitimde sadece yüzde 2.3, otel, lokanta, pastanede yüzde 5.3, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 6.6’da kalıyor.
- 2006-2012 döneminde en zengin kesimin ülke genelindeki gıda, giyim-ayakkabı, ev eşyası, sağlık, haberleşme, kültür-eğlence, eğitim, otel-lokanta-pastane harcamalarındaki payının arttığı; konut-kira ve ulaştırma harcamalarındaki payının düştüğü belirlendi. Buna karşılık en yoksul kesimin toplam harcamalardaki payının ise aynı dönemde gıda, içki-sigara, giyim-ayakkabı, ev eşyası, sağlık, ulaştırma, haberleşme, kültür-eğlence, otel-lokanta-pastanede azalırken, konut-kira ve ulaştırmada arttığı gözlendi.
- Kamuoyuna empoze edilen “başarılı ekonomi” ve “hızlı kalkınma” hikayesine karşılık işte AKP’nin yandaşı kalkındıran, işçiyi, memuru, emekliyi, yurttaşı süründüren ekonomi yönetiminin halkı getirdiği yer: Tüketimde zengin-yoksul makası daha da açıldı; iki uç arasındaki refah farkı biraz daha büyüdü. AKP ile zengin daha zengin, yoksul daha yoksul oldu.
- Türkiye’nin riskli ülkeler listesinde son sıralarda kırmızı alarm hattına düşmesine neden olan bu tablo karşısında dahi Başbakan Erdoğan’ın savaşla yatıp kalkmasının tek anlamı vardır o da ekonomideki felaket karşısında gerçekleri gizleme arayışıdır. Gerçeklerden kaçmanın yolu ülkeyi savaşa sokmak olamaz aksi takdirde Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin utanç tarihine bir numara olarak geçecektir ve asla affedilmeyecektir.
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.