Maaşların gizlisi saklısı kalmadı

SIBEL AKBAY >> “İş arkadaşlarım benden çok kazanıyor olabilir mi?” “Maaşım, pazar ortalamasına göre nerede?” “Yeni bir iş teklifiyle karşılaştığımda ne kadar ücret talep etmeliyim?..” Bunlar büyük ihtimalle profesyonel iş yaşamında bulunan hemen hepsinin aklına gelen sorular. Profesyoneller, yalnızca kendileriyle aynı pozisyonda bulunan kişilerin aldığı ücret ya da primleri merak etmiyor, aynı zamanda iş görüşmelerinde ne düzeyde ücret ve prim talep edebileceklerini de öğrenmek istiyor. Geçmişte ücret, prim ve ek ödenekler gibi bilgiler, “şirket prensipleri gereği” son derece gizli tutulur ve yalnızca bordrolarda yer alırdı. İnternet ve sosyal medya, bu konuda da bütün duvarları yıktı ve sırları açığa vurdu. Çeşitli internet siteleri bu konudaki bilgilere de rahatça ulaşılmasına olanak tanıyor. İnsanlara kimliklerini gizleyerek bilgilerini paylaşma imkanı veren sosyal medya siteleri, iş dünyasındaki ücret ve primlerin paylaşılmasında da fonksiyonunu yerine getiriyor.

GİZLİSİ SAKLISI YOK

İnsan kaynakları uzmanları, görüştükleri adayların en çok merak ettikleri ancak paylaşmaları gerektiğinde en çekingen yanıtları verdikleri soruların ücret ve prim bilgileri olduğunu söylüyor. Ancak yüz yüze görüşmelerde bu tür bilgileri paylaşmada temkinli davranan adaylar, anonim giriş yaptıkları web sitelerindeki forumlarda, bu tür bilgileri daha rahat paylaşıyor. Çalışanların, ücret bilgileri ya da çalıştıkları kurumların kültürüyle ilgili paylaşım yapmak için kullandıkları siteler arasında, Türkiye’de de yakından tanınan Glassdoor.com, Telonu.com, Jobstar.com gibi portallar var. Profesyoneller ayrıca, Payscale.com ya da Salary.org gibi sitelerden de yararlanabiliyor. LinkedIn.com ve Monster.com gibi sosyal paylaşım siteleri ise ücret konusunda olmasa bile forumları sayesinde, “ağ oluşturma” ve merak edilen şirketin kültürünü tanımak için sıkça kullanılıyor.

Yönetici alım ve değerlendirme hizmetleri sunan Nicholson International’ın Türkiye Genel Müdürü Mutlu Eroğlu, konuyla ilgili olarak şunları söylüyor: “İnsanlar eskiden böyle şeyleri yüz yüze konuşarak, artık bu tarz portallarda tartışıyorlar. Bunlara iş dünyasıyla ilgili sosyal medya portalları, ‘iş dünyasına yönelik Facebook’ diyebiliriz. Bunlar iş hayatını kolaylaştırıcı yöntemler. Hem biz faydalanıyoruz, hem de profesyoneller faydalanıyor.”

İŞ DÜNYASININ ITIRAF.COM’U

Bu tür siteler, kimileri tarafından çeşitli kişisel itirafların yer aldığı İtiraf.com ya da seyahat düşkünlerinin gidecekleri yerlerdeki oteller ve restoranlarla ilgili kullanıcı bilgilerinin yer aldığı bir site olan TripAdvisor.com’a benzetiliyor. Yeni bir şirkete transfer olma aşamasında olan profesyonellerin, o pozisyondaki diğer kişilerin aldığı ücreti öğrenmesi, pazarlık aşamasında kendisine büyük bir avantaj sağlıyor. Çok kesin bir ücret skalasının olmadığı, ücret ve ek ödeneklerin biraz da pazarlık sonucu belirlendiği özel sektörde, bu tarz bilgiler çalışan açısından faydalı oluyor.

Ancak uzmanlar bu sitelerdeki ücret bilgilerini değerlendirirken, dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor. Ücretin genelde merak edilen ancak çok da paylaşılmak istenmeyen bir bilgi olduğu vurgulanırken, bunun da ifadelerin doğruluğunu etkileyebileceği belirtiliyor. Uzmanlar, çalışanların ücret bilgilerini yüzde 20-25 düzeyinde abartma eğiliminde olduğuna dikkat çekiyorlar. Dolayısıyla, uzmanlar, ücret bilgilerinin fikir almak için kullanılabileceğini ancak bu bilgilerin görüşme aşamasında belirleyici olmaması gerektiğini belirtiyor.

Egon Zehnder danışmanlarından Burcu Bıçakçı, “Özellikle üst düzey ücretleri oldukça kompleks yapılandırılabiliyor. Toplam paket olarak bakıldığında ortalamanın çok farklı yerlerine oturabiliyor. Dolayısıyla pozisyon yükseldikçe, gerçekten sapmalar daha fazla olabilir. Bu sitelerdeki içeriklerin kullanılmasını sağlık konusunda vereceğimiz bir örnekle daha iyi açıklayabiliriz. İnternet kullanıcıları sağlık konusunda bilgi paylaştıkları bir forum oluşturabilirler, fakat bu bilgiler ışığında ilaçlarını değiştirmezler. Sonuçta bir doktora sormadan hareket etmezler. Bu tarz sitelerdeki ücret bilgilerine de böyle yaklaşılmalı”

ETİK DEĞERLER ÖNEMLİ

Bu tür sitelerde, etik değerlere uymak ve anlaşmazlığa yol açacak konulardan kaçınmak için, kullanıcıların siteye koymak istediği her türlü içerik, editörler tarafından gözden geçiriliyor. Böylece, etik dışı ya da küfür ya da hakaret içeren içeriğin sitede yer almasının önüne geçiliyor. Sitelerin güvenlik ayarları da buna göre yapılıyor. Özetle, sitelere çalıştıkları şirketler hakkında yazanların ‘hakaret, küfür, aşağılayıcı’ ifadeler kullanması engelleniyor.

Grant Thornton Türkiye İşletme Risk Yönetimi Hizmetleri Ortağı Sezer Bozkuş Kahyaoğlu, konuyla ilgili şöyle diyor “Buradaki en önemli sorun, tüzel kişiliklere ya da marka değerlerine yönelik olumsuz etkilerin hangi mekanizmalar ve yasal düzenlemelerle engellenebilir olduğu. Bu açıdan söz konusu sitelerin yönetiminden sorumlu kişiler ve kurumlar bu konuda dikkatli olmalı. Aksi halde, hukuken bir sorumlu bulunamazsa, o zaman bu site yöneticileri muhatap duruma gelir” diyor.

Bu tarz siteler ayrıca, iş dünyasının olmazsa olmazı “ağ oluşturma” konusunda da faydalar sağlayabiliyor. Örneğin Glassdoor.com’un Facebook ile yaptığı işbirliği sayesinde, iş değiştirmek isteyen bir çalışan, ilgilendiği kurumda çalışmakta olan Facebook arkadaşlarını görebiliyor. Böylece arkadaşını o şirkette çalışmak istediği konusunda bilgilendirebiliyor ya da şirket içerisindeki tanıdık yüz sayesinde, oradaki geçiş sürecini daha az stresli bir hale getirebiliyor. Gerek Türkiye’de gerek dünyada iş bulmanın halen başlıca yollarından birinin tanıdıklar olduğu düşünülürse “iş ararken neyi bildiğin değil, kimi tanıdığın önemli” sözünün önemi bir kez daha vurgulanmış oluyor. İş dünyasında iş bulma ve atamalar, kurumsallaşmaya doğru giderken, bu tarz portallar sayesinde, insan tanıma faktörünün de başka bir boyut aldığı görülüyor.

Para Dergisi