Haradan hipodruma

TUĞBA İSKEFLİ >>  Yarış atı sahipliği meraklısı için adeta bir tutku. Yılda asgari 20 bin TL masrafı olan bu iş, düşünüldüğü kadar kolay değil.

6 Kasım günü Veli Efendi Hipodromu?nda, 2-2,5 yaşlarındaki 14 tane elit safkan Arap tayı padokta gezinmekten hiç de memnun görünmeyen halleriyle turlarını tamamladılar. Ürkek adımlarıyla neredeyse geri gidecek taylar, yularını çeken seyislerce sakinleştiriliyor, müdaninin ?Var mı talip? bağırmalarına kişneme sesleri karışıyordu.

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Sultansuyu Tarım İşletmesi?nin yetiştirdiği taylar o gün, 40 bin lira ile 290 bin lira arasındaki fiyatlarla toplam 1 milyon 720 bine alıcı buldu. Mevlüt Taniyit tarafından 290 bin liraya alınan Torumtay isimli safkan günün en yüksek fiyata satılan tayıydı. Taniyit, Torumtay?ın kardeşinin de koşuyor olmasının satın alma kararını etkilediğini söylüyor. Akif Bektaş ise 190 bin liraya aldığı Kurtpençeli için, ?Aslında amacım atla ve atçılıkla bütünleşmek? derken, tayların dünyaya yeni gelmiş bebeklerden farksız olduğunu ve nasıl eğitildiklerinin önemli olacağını belirtiyor. Yetiştirilen atın kardeşlerinin koşması, annesi ve babasının iyi olması yani orijinine bakılması satışta birinci derecede önem taşıyor. ?Böyle değilse maliyetinin bile altında satarsınız? diyen Veteriner Hekim ve Atçılık Şefi Muhammed Yalçınkaya, bir atın yetişmesi için yem giderleri, işçilik ve kullanılan ilaç giderleri gibi yıllık asgari 20 bin liralık harcama yapılması gerektiğini ve atın yaşı ilerledikçe de rakamın değişeceğini ekliyor. Atın koşu performansı üzerinde orijininin iyi olması yüzde 40 etkiliyken diğer faktörler de yüzde 60 etkili oluyor. Yani atın iyi olmasının yanısıra, onu eğitecek, bakımını, beslenmesini, idmanını üstlenecek elemanlar da bir o kadar önemli?

Türkiye?de düşük fiyatlarla aldıkları atlardan çok ciddi paralar kazananlar da var. Bunlardan biri de Safkan Arap Atı Yetiştiricileri ve Sahipleri Derneği Başkanı Remazan Kaya. Kaya?nın 2004?te 51 bin liraya satın aldığını söylediği Kafkaslı, birçok kupayla birlikte sahibine 8 milyon liradan fazla para kazandırıyor. Kaya bu kez de açık artırmada ilk turda alıcı çıkmayan tayları satın alınca; ?Kafkaslı?ya da şimdi aldığım taylar gibi alıcı çıkmamıştı. Ama o şampiyon oldu? diyor.

Geçen yılın ortalamasına göre tüm TİGEM satışlarında (fiyatlarda) yüzde 50?lik artış var. ?Tay satışı sonuçları beklediğimiz gibi ama en önemlisi verdiği ipuçları? diyen TİGEM Genel Müdür Yardımcısı Dr. Halil İbrahim Özbayat ekliyor; ?Burada önemli olan, tayları yüksek bedelle satmak değil, atçılığın gelişmesi adına eleştirileri alıp önümüzdeki dönemde daha iyi tay yetiştirebilmek. Son on yılda, sektörde ciddi yatırımlar oluyor. Bunlardan en önemlisi, Karacabey?de gen kaynaklarının korunması ve sürdürülebilirliği için hayata geçirilen, Aygır Sperma Merkezi? Spermalar satılmaya başlanırken Arap atçılığı yapan önemli ülkeler de, safkan Türk Arap atlarıyla ilgilenmeye başladılar. Özbayat bu durumun önümüzdeki süreçte de ciddi ihracat kaynağı olacağını düşündüğünü belirtiyor. Ülkelerin teknolojik ve tıbbi bilgileri atçılığın gelişmesinde de avantaj sağlıyor.