CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, ?AKP döneminde peydahlanan cari açık belasının kaynağı, borçla tüketim çılgınlığının tetiklediği ithalat patlamasıydı, şimdi ise frene basılmasıyla cari açık küçülürken, geçmişteki ?büyüme? balonu da sönüyor? dedi.
PEKİ, NEDİR CARİ AÇIK?
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, yazılı bir açıklama yaparak cari açık sorunun değerlendirdi. Türkiye?de her gün neredeyse herkes tarafından konuşulmakla birlikte doğru bilinmeyen ?cari açık? kavramının tanımını yapmakta yarar bulunduğunu belirten Oran, ?Bu kavram tamamen dış ödemeler dengesi ile ilgili. Ülkenin ihracat, turizm, taşımacılık, yurt dışı müteahhitlik ve diğer hizmet sektörlerinden ve diğer alanlardan elde ettiği toplam döviz geliri ile ithalata, hizmetler sektörü faaliyetlerine ve kâr transferi vb. yollarla ödediği toplam döviz gideri arasındaki dengeye, ?cari işlemler dengesi? deniyor. Bir ülke bu alanlarda kazandığı dövizden daha fazla döviz harcaması yapınca ?cari işlemler açığı?, bunun tersi olduğunda ise cari fazla veriyor? dedi.
PAKETİ AÇIYORSUNUZ İÇİNDEN TAYYİP ERDOĞAN ÇIKIYOR
Avrupa Birliği?nde de cari açığın Türkiye?nin yumuşak karnı olarak görüldüğüne işaret eden Umut Oran, Avrupalıların bu konuda Türkiye?ye bakışı için şu ilginç benzetmeyi yaptı:
?Dünyadaki yabancı para 1,2 trilyon dolar ve Türkiye?ye buradan yılda 10 milyar dolar geliyor. Bu miktarın azalmasının iki nedeni var; birincisi AB sürecindeki aksama ise diğeri de hukuk sistemimize duyulan güvensizliktir. Türkiye?nin bir marka değeri var ama maalesef bu marka artık AKP dönemiyle birlikte güven vermez hale geldi. Bu durumu şu şekilde sembolize edebiliriz: Bir paket alıyorsunuz üzerindeki etikette ?Türkiye Cumhuriyeti hukuk devletidir, ekonomisi güçlü demokrasi güçlüdür? yazıyor. Ama paketi bir açıyorsunuz içinden Recep Tayyip Erdoğan çıkıyor kafasında beyzbol şapkasıyla, imaj bu hale geldi.?
İŞTE CARİ AÇIK SAPTAMALARI
CHP?li Umut Oran?ın cari açıklamasının satır başları şöyle:
>> AKP döneminde peydahlanan cari açık belasının kaynağı, borçla tüketim çılgınlığının tetiklediği ithalat patlamasıydı, şimdi ise frene basılmasıyla cari açık küçülürken, geçmişteki ?büyüme? balonu da sönüyor.
>> AKP modelinde Türkiye tüketirse ithalat patlıyor, rekor cari açıkla birlikte GSYH kâğıt üzerinde büyüyor, tüketmezse büyüyemiyor ama cari açık küçülüyor.
>> 2002-2011 arasında Türkiye, bir hormonlu büyüme süreci yaşarken; bunun doğal bir sonucu olarak rekor boyutlarda bir cari açık belasıyla karşı karşıya kaldı. 2002?de sadece 626 milyon dolar olan cari açık hızla büyüyerek 2011 sonunda 77 milyar doları aşarak tarihi rekorunu kırdı.
>> Küresel ekonomide süren olumsuzlukların da etkisiyle azalan güven, artan belirsizlikler ve hızlı borçlanmada sınıra gelinmesi gibi faktörlerin etkisiyle 2011 sonlarında belirginleşen yeni süreçte ise hem tüketim hem üretimde frene basıldı, ekonomide bir soğuma dönemi başladı.
>> Hükümet de geçen yıl yüzde 8,5 olan büyümede bu yıl için yüzde 4 oranını benimseyerek bir soğuma hedefi ortaya koydu.
>> Ancak uluslar arası derecelendirme kuruluşlarının uyarıları ve verdiği notta da etkili olan cari açığı küçültmeye yönelik herhangi köklü, etkili, özel bir önlem alınmadı.
>> Sanayinin üretimde frene basması, önceki dönemde tamamen bağımlı hale geldiği ve dev boyutlara ulaşan hammadde ithalini; yurttaşların tüketimi kısması da tüketim malı ithalini geriletince, cari işlemler açığı da küçülme sürecine girdi.
>> Geçen yıl ilk yarıda 44,8 milyar dolar olan cari işlemler açığı, bu yıl aynı dönemde 31,1 milyar dolarla bunun yüzde 30,6 altında gerçekleşti. Yıllık bazda cari açık, Haziran sonu itibariyle 63,5 milyar dolara kadar indi.
ŞAİBELİ ALTINLA CARİ AÇIK DÜŞÜYOR
>> Ancak bu yıl, cari açığı kâğıt üzerinde küçülten bir başka faktör daha ortaya çıktı: Şaibeli altın ihracatı. Geçen yıl ilk yarıda sadece 573 milyon dolar olan altın ihracatı bu yıl aynı dönemde yüzde 839?luk bir artışla 5,4 milyar dolara çıkmış ve ithalattan arındırıldığında ilk yarıda cari açıkta 3 milyar dolarlık bir iyileşmeye yol açmış gözüküyor. Yani cari açıkta ilk yarıdaki küçülmenin yüzde 22?si buradan gelmiş.
>> İran?dan ithal edilen petrolde ?altınla ödeme?nin kılıfına uydurularak parasal olmayan altın ihracatı gibi gösterildiği iddialarına hükümet ve ilgili kurumların verdiği yanıtlar tatmin edici değildir. Bu altın ihracat verileri şaibelidir.
>> Genel olarak cari açıkta küçülme var, ancak bu hükümetin bir başarısı değildir. Geçmiş yıllarda kışkırtılan tüketimin yol açtığı ithalat ve cari açıktaki hızlı büyüme süreci, tüketimde basılan frenle, yerini küçülmeye bırakmıştır.
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.