Avrupa?nın borç krizi, dış ticaret beklentilerinde düşüşe neden oldu

İhracat Beklenti Endeksi, yılın 3. çeyreğinde, ikinci çeyreğe göre 20,4 puan azalırken, ithalat Beklenti Endeksi ise söz konusu dönemde 8,2 puan geriledi.

Ekonomi Bakanlığı tarafından üçer aylık dönemler halinde uygulanan Dış Ticaret Beklenti Anketi?nin (DTBA), 3. Çeyrek Beklentileri yayımlandı.
Ankete göre, yılın üçüncü çeyreğinde, ikinci çeyreğe göre ihracat beklentisi düştü ve İhracat Beklenti Endeksi, 2011 yılının üçüncü çeyreğinde, ikinci çeyreğe göre 20,4 puan azaldı. 2011 yılının ikinci çeyreğinde 142,9 olan Endeks, üçüncü çeyrekte 122,6 seviyesinde gerçekleşti.
İthalat Beklenti Endeksi de 2011 yılının üçüncü çeyreğinde, ikinci çeyreğe göre 8,2 puan azaldı. 2011 yılının ikinci çeyreğinde 129,1 olan Endeks, üçüncü çeyrekte 120,9 seviyesinde gerçekleşti.
Dış Ticaret Beklenti Anketi sonuçlarını değerlendiren Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, şunları kaydetti:
?Daha önce Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı olarak açıkladığım Dış Ticaret Beklenti Anketini bu sefer Ekonomi Bakanlığı olarak açıklıyoruz. Ekonomi Bakanlığı?nın ilk Dış Ticaret Beklenti anketi açıklamasıdır.
Dış Ticaret Beklenti Anketi, dış ticaretimize yön veren büyük firmaların yakın geçmişe ve hâlihazırdaki duruma ilişkin değerlendirmelerini göstermekte, diğer yandan bu firmaların gelecek döneme yönelik beklentilerini yansıtmaktadır.
Dış Ticaret Beklenti Anketinin kaynak oluşturduğu İhracat Beklenti Endeksi, 2011 yılının 3. çeyreğinde, 2. çeyreğe göre 20,4 puan azalarak 122,6 seviyesinde gerçekleşmiştir. Firmalarımızın, 3. çeyreğe ilişkin ihracat sipariş beklentilerinin, 2. çeyrek beklentilerine göre düşmesi (30,7 puan), genel ihracat beklentilerinin de düşmesini beraberinde getirmiştir. Buna karşın, İhracat Beklenti Endeksi bir yıl öncesinin aynı dönemine göre daha yüksek puanlarda seyretmektedir.
3. çeyrek ihracat beklentilerinin düşmesinde en önemli sebep Avrupa bölgesinin büyük bir borç krizi eşiğine gelmiş olmasıdır. Borç krizinin, Yunanistan ve Portekiz gibi küçük ülkelerin ötesinde, Avro Bölgesi?nin 3. ve 4. en büyük ekonomileri olan İtalya ve İspanya gibi ülkelere sıçraması endişesi, küresel ekonomiyi sararken; kuşkusuz ki, ihracatçılarımız bu durumun ihracat siparişlerini etkileyeceği endişesini taşımaktadır.
Avrupa Birliği ve Avrupa ülkelerine 2011 yılının Ocak-Mayıs dönemi itibariyle, Türkiye olarak ihracatımızın yüzde 57?sini yapmış bulunuyoruz. Görünen o ki, ihracatımızın büyük bölümünü gerçekleştirdiğimiz Avrupa ülkelerinin içinde bulunduğu durumun, ülkemizi etkilemesi muhtemeldir. İşte bu nedenle, firmalarımız da bu endişeyi paylaşarak, konuyu ihracat beklentilerine yansıtmışlardır. Dolayısıyla, Avrupa?ya ihracat artış beklentilerinin düşmesi, doğrudan, ihracat beklentilerinin de düşmesine neden olmuştur.
Avrupa etkisinin yanında, sevindirici olan bir gelişme bulunmaktadır. Son dönemde, Libya, Tunus ve Mısır gibi ülkelerde yaşanan karışıklıklar, bir önceki çeyrekte, firmalarımızın bu bölgelere ihracat beklentilerini bir miktar düşürmesine neden olmuştu. Bu dönemde firmalarımızın Ortadoğu ve Afrika bölgelerine ihracatlarının artma eğiliminde olduğunu görüyoruz. 2011 yılının Ocak-Mayıs dönemini dikkate aldığımızda, Afrika ile Yakın ve Ortadoğu ülkelerine 14,7 milyar dolar ihracat yapmış bulunuyoruz ve bu rakam toplam Türkiye ihracatının yüzde 27?sini oluşturmaktadır. Söz konusu ülke gruplarına 1,3 milyar dolar dış ticaret fazlası verdiğimiz görülmektedir. Afrika ile Yakın ve Ortadoğu bölgelerine ihracat beklentilerinin olumlu bir seyir izlemesinin sevindirici olduğunu söylemeliyim.
2011 yılının 3. çeyreğinde, 2. çeyreğe göre, Avrupa ile Çin, Hindistan, Endonezya gibi diğer Asya ülkelerine ihracat artış beklentisinin yavaşlayarak sürmesi ve diğer tüm ülke gruplarına ihracatın artacağı beklentisinin güçlenmesi Türkiye?nin 2011 yılı ihracatının Orta Vadeli Programın üzerinde gerçekleşeceğinin kanıtıdır. Özellikle Çin ve Hindistan?a olan ihracat artış beklentisinin yavaşlayarak da olsa devam etmesi ihracatçılarımızın artık Çin ve Hindistan pazarlarından korkmadıklarını göstermektedir. Bu da ihracatçılarımızın pazar ve ülke çeşitlendirmesini yaptıklarının, tek bir pazar ya da tek bir ülkeye odaklanmadıklarının, ?risklerini? dağıttıklarını, ?yumurtaları tek bir sepete? koymadıklarının kanıtıdır.
İthalat Beklenti Endeksi de bir yıl öncesinin aynı dönemine göre daha yüksek puanlarda seyretmesine rağmen 2011 yılının 3. çeyreğinde, 2. çeyreğe göre 8,2 puan azalarak 120,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. Firmalarımızın, son 3 aydaki (2. çeyrekteki) ithalat sipariş beklentilerinin, bir önceki çeyrek sonuçlarına göre düşmesi (9,9 puan) ve mevcut ithalat sipariş düzeyini mevsim normallerinin altında değerlendiren firma sayısında görülen artış, genel ithalat beklentilerinin de azalmasına neden olmuştur.
2011 yılının Ocak-Mayıs dönemi itibariyle bakıldığında, Türkiye ithalatının yüzde 53?ünün Avrupa ülkelerinden yapıldığı görülmektedir. İhracatta olduğu gibi ithalatta da Avrupa borç krizinin etkileri görülmektedir. 2. çeyrek beklentilerine baktığımızda, firmalarımızın Avrupa ülkelerine ihracat beklentilerine ilişkin soruya verdikleri ?artacak? yanıtından ?azalacak? yanıtının çıkarılarak bulunduğu dengenin, 22,5 olduğu, 3. çeyrek beklentilerinde ise bunun 16,3?e düştüğü görülmektedir. Söz konusu düşüş, firmalarımızın ithalat beklentilerinin de düşmesine neden olmuştur.
3. çeyreğinde, 2. çeyreğe göre, Afrika ülkeleri ve Türk Cumhuriyetlerinden ithalatın artış beklentisi kuvvetlenerek sürerken, diğer tüm ülke gruplarında ithalatın artacağı beklentisi zayıflayarak sürmektedir. Üçüncüsünü açıkladığımız beklenti anketi, geleceğe dönük beklentileri, ihracat ve ithalatta meydana gelebilecek değişimleri ve bu değişimlere ilişkin politikaları belirlememize yardımcı olmaktadır.?

www.gidahatti.com