Kriz sonrası vergi gelirlerini arttırıcı küresel uygulamalar

FİKRET ÇETİNKAYA >> KPMG Türkiye Vergi Bölümü Ortağı >> Yakın zamanda yaşanan ekonomik kriz sonrasında azalan vergi gelirlerini telafi etmek amacıyla dünya çapında ve ülkemizde hükümetlerin yeni ekonomik gerçekler karşısında neredeyse ortak bir tavır sergilediklerini görüyoruz; artan dolaylı vergiler, artan transfer fiyatlandırması düzenlemeleri-incelemeleri ve hükümetler arası bilgi akışının hızlanması.

Düşük kurumlar vergisi oranlarının yabancı yatırımcılar için cazibesini koruması nedeniyle dünyada hükümetlerin kurumlar vergisi oranlarında bir artışa gitmediklerini hatta yer yer azalışların gerçekleştiğini, buna karşılık dolaylı vergi oranlarında ise pek çok ülkenin artışa gittiğini görüyoruz. Nitekim KPMG?nin 2010 yılı Uluslararası Kurumlar ve Dolaylı Vergiler raporuna gore dünyada ortalama kurumlar vergisi oranları 2009 yılında yüzde 25,44 iken 2010 yılında 24,99?a gerilemiştir. Dolaylı vergi oranları (KDV) ise 2009 yılında yüzde 15,41 iken 2010 yılında bu oranyüzde 15,61?e yükselmiştir. Tüm dünya da hükümetler uzun vadeli vergi politikalarını yeniden gözden geçirirken daha istikrarlı bir vergi geliri için dolaylı vergilere yönelmektedirler. Ülkemiz de dahil olmak üzere dünya hükümetlerinin çoğunluğu, vergi oranı artışları, vergi matrahının tabanının genişletilmesi, ulusal KDV ve benzeri tüketim vergisi rejimlerinin ilk kez uygulamaya konulması yöntemlerinin tamamı veya bir kısmını uygulayarak dolaylı vergi gelirleri artırmakta ve vergi tahsilat yükünü vergi idaresi yerine şirketlere kaydırmaktadır.

Dünya hükümetleri transfer fiyatlandırması düzenlemeleri ve bu konuya özgü artan vergi incelemeleri ile de kendi ülkelerinin vergilerine sahip çıkmakta ve vergi gelirlerini artırmaktadırlar. Transfer fiyatlandırması düzenlemelerine sahip ülke sayısı son 5 yılda yüzde 32 oranında artmıştır. Ülkemizde de transfer fiyatlandırması düzenlemelerinin giderek öneminin arttığını ve vergi incelemelerinin en sıcak konularından birisinin transfer fiyatlandırması olduğunu söylemeliyiz.

Öte yandan ülkemiz dahil tüm dünyada vergi idarelerinin küreselleştiğini, aralarında işbirlikleri yaptığını ve her zamankinden daha fazla bilgi paylaştığını görüyoruz. Bu gerçek şüphesiz hükümetlere daha etkin bir vergileme imkanı vermektedir.

Yukarıda bahsettiğimiz ortak tavırlar yanında her ülke kendi gerçekleri çerçevesinde daha farklı düzenlemeler yapabilmektedir. Türkiye?de bu anlamda en son yasalaşan ?Torba Yasa?nın da vergi gelirlerini ilk aşamada arttırması beklenmektedir.

fcetinkaya@kpmg.com.tr