İSMMMO araştırmasının dış ticaret istatistikleri veri tabanı sonuçlarına göre Türkiye, bugüne dek bütünüyle üretmeyi başaramadığı ?helikopter, bilgisayarlı tomografi cihazı, notebook, fotoğraf makinesi, dijital kamera? gibi ürünleri bile ihraç etmiş durumda.
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yahya Arıkan, Türkiye?nin ihracatta ciddi yol almış göründüğünü ancak sektörlerin gerçekte ne kadar ihracatçı bir yapıya sahip olduklarının tartışma konusu olduğunu savundu. Arıkan ?ihracatın ne kadarı gerçek, ne kadarı çakma? sorusunun bile dile getirildiğini belirterek, devletin yayınladığı verilere göre rekor kıran Türkiye ihracatının önemli bir kısmının bu ürünlerin üretiminde kullanılan ithalat kaynaklı girdilerden oluştuğunun net bir şekilde görüldüğünü vurguladı.
İSMMMO Başkanı Arıkan dışsatım istatistiklerine bakıldığında örneğin Türkiye?nin Güney Kore ve Macaristan?a helikopter bile satmış durumda olduğunu anımsatarak şöyle devam etti: ?Bundan sonra Türkiye?nin net ihracatçı sektörleri ile net ithalatçı sektörlerini iyi ayrıştırmamız gerekiyor. Gerçekte ihracat artışı ithalat artışını yakalayamıyor ve ihraç ürünlerin yıllar geçtikçe daha büyük bir kısmını üretimde kullanılan ithal girdiler oluşturuyor. Tarım ve hayvancılıkta bile artık net ithalatçı duruma gelmemiz dramatik.?
Rapor ve on yıllık sonuç: Böyle olmamalıydı
İSMMMO?nun 2000-2010 yıllarını kapsayan ?Türkiye Dış Ticareti ve Eğilimler? adlı araştırmasına göre, bu dönemdeki dış ticaret verileri, Türkiye?nin dünya ile olan ticaretinde, ?ithalatçı? yanı oldukça ağır basan bir ülkeye dönüştüğünü belgeliyor. Rakamlara göre; ihracatın ülke milli gelirine oranı yüzde 15-16 dolayında seyrederken ithalatın oranı yüzde 25?lere ulaşmış durumda.
| TÜRKİYE?NİN 2000-2010 YILLARI ARASI DIŞ TİCARETİ NASIL GELİŞTİ? (Milyon Dolar) | |||||||
| 2000 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010(*) | |
| İHRACAT | 27.775 | 73.476 | 85.535 | 107.272 | 132.027 | 102.143 | 113.930 |
| İTHALAT | 54.503 | 116.774 | 139.576 | 170.063 | 201.964 | 140.928 | 185.493 |
| DIŞ TİCARET AÇIĞI | -26.728 | -43.298 | -54.041 | -62.791 | -69.936 | -38.786 | -71.563 |
| GSYİH | 265.384 | 481.497 | 526.429 | 648.625 | 742.094 | 616.753 | 730.001 |
| DIŞ AÇIK/GSYİH | -10,1 | -9,0 | -10,3 | -9,7 | -9,4 | -6,3 | -9,8 |
(*)2010 GSYİH verisi Orta Vadeli Plan tahminidir.
İhracatın ne kadarı ihracat!
İSMMMO?nun raporuna göre ihracat kalemlerimiz içinde Türkiye?de henüz bütünüyle üretilmeyen alanlarda bile dışsatım yapılmış. Bu ürünler arasında ?helikopter, bilgisayarlı tomografi cihazı, notebook, fotoğraf makinesi, dijital kamera? bile var ve örneğin son üç yılda Güney Kore ve Macaristan?a helikopter satılmış görünüyor. Rapora göre bu ihracat ürünlerinin gerçekte çok küçük bir yüzdesi üretim anlamında ?ihracat tanımına? girebilecek bir yapıya sahip.
| TÜRKİYE NELER İHRAÇ ETMİŞ! | |
| Ürün Adı | 3 Yıllık İhracat (Dolar) |
| Helikopter | 1.1677.022 |
| Bilgisayarlı Tomografi | 2.191.099 |
| Dijital Kameralar | 80.045.376 |
| Cam objektif mercek | 284.433 |
| ATM?ler | 8.045.376 |
Gelinen aşama: 28 sektörden 16’sı net ithalatçı
İSMMMO?nun ?Türkiye Dış Ticareti ve Eğilimler? adlı raporuna göre; Türkiye?nin dış ticaret yapısı, özellikle ithalatı göğüsleyecek bir ihracat yapısına sahip değil ve 28 ana sektörden 16?sı net ithalatçı iken yalnızca 12 sektör net ihracatçı pozisyonunda.
Türkiye?nin net ihracatçı sektörleri ile net ithalatçı sektörlerini ayrıştıran çalışmaya göre; Türkiye dünya ile olan ticaretinde, ?ithalatçı? yanı yıllar geçtikçe ağır basan bir ülke durumuna dönüşürken ihracatın ülke milli gelirine oranı yüzde 15-16 dolayında, ithalatın oranı ise yüzde 25?ler düzeyinde seyrediyor.
Bu tablonun dış ticaret açığının her yıl biraz daha büyümesine neden olduğu belirtilen rapora göre 2000?de 27 milyar dolar olan Türkiye dış ticaret açığı, 2010 yılında 71,5 milyar dolara kadar çıkmış.
Net ithalatçı sektörler
Rapora göre son yıllarda iyice pekişen, büyüme için dış kaynakta özellikle sıcak parayı çekmek üzere izlenen kur politikası, ihracatı değil, ithalatı çekici kıldı. Bu durum ise net ihracatçı sektörleri bile olumsuz etkileyerek onların net ihracatçı yanlarını aşındırdı.
Raporda durum rakamlarla şöyle ifade ediliyor: ?Türkiye?nin 2005-2010 dönemi dış ticaret verileri, net ithalatçı sektörlerin, 719 milyar dolarlık ithalat yaptıklarını, buna karşılık 268 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini ortaya koyuyor. Bu da sonuçta, yaklaşık 451 milyar dolarlık net ithalat anlamına geliyor.?
| İTHALATIN İHRACATA FARK ATTIĞI SEKTÖRLER | ||
| 2005-2010 Yılları Arası Sektör Adı | İthalat (Milyon Ş) | İhracat (Milyon Ş) |
| Hampetrol ve Doğalgaz | 124.069 | 280 |
| Kimyasal Madde ve Ürünler | 136.104 | 25.358 |
| Makine ve Teçhizat | 88.697 | 45.791 |
| Kok Kömürü, Petrol Ürünler | 60.709 | 26.013 |
| Ana Metal Sanayi | 112.313 | 80.706 |
| Tıbbi Aletler; Optik, Saat | 19.695 | 1.962 |
| Bilgi İşleme Makineleri | 16.806 | 659 |
| Maden Kömürü , Linyit. | 15.722 | 35 |
| Televizyon, haberleş Cihaz. | 30.732 | 15.160 |
| Elektrikli Makineler | 37.686 | 22.800 |
| Kağıt ve Kağıt Ürünleri | 15.996 | 5.225 |
| Diğer Ulaşım Araçları | 18.365 | 14.038 |
| Tarım ve Hayvancılık | 27.787 | 23.759 |
| Dabaklanmış Deri vb. | 6.683 | 3.127 |
| Basım ve Yayım; Plak, Kaset | 3.053 | 777 |
| Ağaç Ürünleri (Mobilya dışı) | 4.644 | 2.659 |
| TOPLAM | 719.059 | 268.348 |
Ana metal sanayiinde ne durumdayız?
Bazı önemli sektörlerin geniş analizinin de yapıldığı ?Türkiye Dış Ticareti ve Eğilimler? adlı rapora göre; Türkiye?nin ihracat sıralamasında, otomotivden sonra ikinci sırayı alan ana metal sanayi sektörü bile aynı zamanda büyük ithalatçılar arasında.
Türkiye?nin, TV setleri, elektrikli cihazlar ihracatında da dikkat çektiği anımsatılan rapor, bu sektörlerde daha çok ithalat yapıldığına vurgu yapıyor. Buna göre; 2005-2010 döneminde televizyon, haberleşme cihazlarında sektörün net ithalatı 16 milyar dolara yaklaşırken elektrik makinelerindeki net ithalat da 15 milyar dolara yaklaşmış.?
Teselli ikramiyesi: Net ihracatçı sektörler
Rapora göre; Türkiye?nin ihracatı, ithalatının üstünde seyreden sektörlerinin başında ise tekstil ve giyim sektörü ile gıda ve cam-çimento-seramik sektörü geliyor. Bunlar, ağırlıkla yerli hammadde kullanımına dayanan geleneksel alt dallar.
| İHRACATIN İTHALATI GEÇTİĞİ SEKTÖRLER | ||
| 2005-2010 Yılları Arası Sektör Adı | İhracat (Milyon Ş) | İthalat (Milyon Ş) |
| Giyim Eşyası | 63.631 | 9.017 |
| Tekstil Ürünleri | 60.634 | 29.015 |
| Gıda Ürünleri ve İçecek | 32.892 | 17.329 |
| Metalik Olm. Mineral Ürün. | 20.963 | 8.196 |
| Metal Eşya Sanayi | 25.261 | 16.492 |
| Plastik ve Kauçuk Ürünleri | 23.104 | 17.485 |
| Mobilya ve Diğer Ürünler | 17.266 | 12.780 |
| Motorlu Kara Taşıtı | 86.933 | 82.765 |
| Taşocakçı ve Diğer Maden. | 5.262 | 1.675 |
| Balıkçılık | 1.014 | 193 |
| Tütün Ürünleri | 1.337 | 567 |
| Metal Cevherleri | 4.555 | 4.409 |
| TOPLAM | 342.853 | 199.923 |
Otomotivde durum nasıl?
Türkiye yerli otomotiv üretimini tartışırken, İSMMMO raporuna göre; net ihracatçı sektörler içinde otomotiv sanayi dikkat çekici bir görüntü veriyor. Türkiye?nin ihracatında ilk sırayı alan ?motorlu taşıtlar? sektörü aynı zamanda en ithalatçı alt dallar arasında ancak yine de 2005-2010 döneminin tamamında burun farkıyla da olsa sektör dış fazla veriyor. İncelenen dönemde 87 milyar dolarlık ihracata karşılık 83 milyar dolarlık ithalat gerçekleştiren sektörün net ihracatı 4 milyar dolar dolayında.
Sonuç: Kırılganlık artıyor
İSMMMO raporunun sonuç bölümünde ise Türkiye?nin net ihracatçı sektör sayısının artmak yerine azalma eğiliminde olduğu tarım-hayvancılık,deri, ağaç ürünleri sektörlerinde artık ?net ithalatçı? konumuna düşen Türkiye?nin, en iddialı olduğu giyim-tekstil ve gıda-içecek sektörlerinde bile, özellikle son yıllarda ithalatın hızlanmasıyla, net ihracatçı konumunun aşındığı tespitinde bulunuluyor.
Reformların önemine dikkat çekilen raporda değerlendirme bölümü şöyle sonlanıyor: ? Türkiye?nin net ithalatçı ülke görünümünü, net ihracatçıya doğru bükmede, izlenecek döviz kuru politikası kadar, mümkün olan sektörlerde ithalatın zorlaştırılması, yerli üretimin korunması; ihracatçı sektörlere rekabet gücü kazandıracak reformların yapılması önem taşımaktadır.
Daha ileri teknoloji kullanımı, markalaşma, etkin pazarlama tekniklerinin kullanımı ile ihracata dönük üretime enerji, altyapı temininde kolaylıklar sağlanması gerekmektedir.
İhracatı teşvik edici bir kur politikası, ithalata yönelmeyi önlerken, ithal edilen ürünlerin yerli üretimle ikamesi, üretim ve istihdam artışını olumlu yönde etkileyerek büyümeyi ve istihdamı daha sağlam zeminlere oturtabilir.
Cari açık, yani ülkenin döviz açığı büyüyerek milli gelire oranı 2010 yılında yüzde 6,5 dolayında tarihi bir boyuta ulaşmıştır. Bu ise sürdürülebilirliği mümkün olmayan ve ülke riskini büyüten, kırılganlıkları artıran bir orandır.?
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Raporun tamamını görmeden bir şey söylemek mümkün deüil ama bana bir mantık hatası var gibi geliyor.
Umarım hesaplamalar İnput Output tekniği kullanılarak yapılmıştır.
İkinci olarak mal ihracatının büyük bir bileşeni emektir.Bunu nasıl hesaba aldılar Raporu okuyup son yorurumumu yapacagım..
İyi bir noktaya parmak basmış olduklarını söyleyebilirim.