Ocak-Temmuz döneminde cari işlemler açığı 24.2 milyar dolar

Dr. VEYİS FERTEKLİGİL >> Temmuz ayında cari işlemler açığı 3.4 milyar dolar oldu. Cari işlemler dengesi geçen yılın aynı ayında 471 milyon dolar açık vermişti. Yılın ilk yedi aylık döneminde ise cari işlemler açığı 24.2 milyar dolara yükseldi. Geçen yıl açık 7.9 milyar dolar düzeyindeydi. Cari işlemler açığının yükselmesinde dış ticaret açığındaki artış en önemli etken oldu. Oniki aylık kümülatif cari işlemler açığı ise 30.3 milyar dolara yükseldi.

2010 yılının Ocak-Temmuz döneminde dış ticaret açığı 26.3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde açık 10.9 milyar dolardı. Hizmetler dengesi fazlası 5.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Net turizm gelirleri ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0.2 artarak 7.3 milyar dolar oldu. Gelir dengesinde ise 4.5 milyar dolarlık bir çıkış oldu. Cari transferlerden kaydedilen giriş ise 658 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Ödemeler dengesinin finans hesaplarındaki hareketlere bakıldığında, geçen yılın ilk yedi aylık döneminde 1.1 milyar dolar olan sermaye çıkışının bu yılın aynı döneminde 32.4 milyar dolar girişe döndüğü görülmekte. Doğrudan yatırım girişlerinde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre azalma kaydedildi. Doğrudan yatırım girişi yüzde 18.4 azalarak 4.1 milyar dolardan 3.3 milyar dolara geriledi. Bu dönemde yabancıların Türkiye?de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımları yüzde 90.2 artarak 1.73 milyar dolara yükseldi.

Ocak-Temmuz 2009?da 873 milyon dolar giriş kaydedilen portföy yatırımlarında bu yılın ilk yedi aylık döneminde 10.8 milyar dolar giriş oldu. Yurtdışında ihraç edilen tahvillerle ilgili olarak yılın bu döneminde kamunun net borçlanması 2.4 milyar dolar oldu. Devlet iç borçlanma senetleri piyasasında Temmuz ayında kaydedilen 2.4 milyar dolarlık net alımla birlikte yılın ilk yedi ayında 6.9 milyar dolarlık bir net alım gerçekleşti. Hisse senedi piyasasında ise Temmuz ayında 571 milyon dolarlık net alım oldu, böylece yılın ilk yedi aylık döneminde 1.3 milyar dolar net alım yapıldı. Sözkonusu dönemde yurtdışından yapılan menkul kıymet alımları ise 848 milyon dolar düzeyinde oldu. Bu arada bankacılık sektörü Temmuz ayında yurtdışına 1 milyar dolarlık tahvil ihraç etti.

Geçen yılın Ocak-Temmuz döneminde yaklaşık 6.1 milyar dolar çıkış olan diğer yatırımlar tarafında ise bu yılın ilk yedi ayında 18.2 milyar dolar giriş oldu. Bu dönemde diğer sektör tarafındaki kredi ve borç geri ödemelerinden kaynaklanan çıkış 3.9 milyar doları bulurken; bankalar tarafında 20.6 milyar dolarlık fon girişi oldu. Bu kapsamda bu dönemde bankaların yurtdışı muhabirlerde tuttukları döviz mevduatı 4.1 milyar dolar azaldı. Bankaların yurtdışına açtığı nakit krediler ise net 420 milyon dolar oldu. Bankaların döviz mevduat hesapları yaklaşık 14.2 milyar dolar artarken, bankaların yurtdışından kullandığı krediler 2.7 milyar dolara ulaştı. Yılın ilk yedi aylık döneminde uzun vadeli dış kredilerin yenilenme oranı, bankalar için yüzde 101, şirketler kesimi için yüzde 71 olarak gerçekleşti. 2

Özetle, 2010 yılının Ocak-Temmuz ödemeler dengesi tablosu incelendiğinde cari dengede 24.2 milyar dolar açık verilirken, finans hesaplarında 32 milyar doları aşan bir giriş olduğu görülmekte. Net hata ve noksan kaleminde ise Temmuz ayında kaydedilen 218 milyon dolarlık girişle birlikte yılın ilk yedi ayında toplam 531 milyon dolarlık bir çıkış oldu. IMF kredileriyle ilgili olarak Temmuz ayında gerçekleşen 237 milyon dolarlık geri ödeme ile birlikte hükümet Ocak-Temmuz döneminde 915 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Merkez Bankası rezervlerinde ise Temmuz ayında 583 milyon dolarlık artış oldu ve böylece yılın ilk yedi ayında Merkez Bankası rezervleri 6.7 milyar dolar artış gösterdi. Sonuçta, geçen yılın Ocak-Temmuz döneminde 2.7 milyar dolar azalma kaydedilen rezerv hareketlerinde, bu yılın ilk yedi ayında 7.6 milyar dolarlık bir artış oldu.