Aşırı sıcaklar bunaltıyor, iş verimi düşüyor. Çalışanların rahatı için ne yapmalı?

Aşırı sıcaklar nedeniyle çalışanların sağlığı, motivasyonu ve performansı konularında endişe duyan firmalar, çözümü esnek İK uygulamalarında buldu. Diğer yandan, kamu sektörünün geçen haftayı ?engelli ve kronik hastalığı bulunan görevliler için idari tatil? ilan etmesi gözleri özel sektörün bu konudaki çabalarına çevirdi.

Yenibiris.com, Para dergisi için düzenlediği iki farklı anketle özel sektörün aşırı sıcaklara karşı nasıl bir tutum içinde olduğunu belirledi…

İlk sırada esnek giyim var

5 bin 175 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen ?Çalıştığınız şirkette aşırı sıcaklardan dolayı farklı bir uygulama var mı? anketi, iş dünyasının hava sıcaklığına kayıtsız kaldığını ortaya koydu. Ankete katılanların yüzde 84?ü bu soruya ?Hiçbir şey yapılmıyor? yanıtını verirken, ?Giyim kuralları esnetildi? diyenler yüzde 9.7?lik kesimi oluşturdu. Onu sırasıyla ?Çalışma saatlerinde değişiklik/esneklik tanındı? (yüzde 6), ?Soğuk içecek-dondurma ikramı yapılmaya başlandı? (yüzde 4.6) ve ?İşlerin yetişmesinde daha anlayışlı davranılıyor? (yüzde 1.1) yanıtları izledi.

Motivasyon artıyor

Yenibiris.com, düzenlediği bir diğer anketle de çalışanlara, aşırı sıcaklara dair yürütülen farklı uygulamalar hakkında ne düşündüklerini sordu. 6 bin 178 Yenibiris.com üyesine ?Çalıştığınız şirkette aşırı sıcaklardan dolayı yapılan uygulamalar (soğuk içecek servisi, rahat giyim imkanı gibi) motivasyonunuzu artırdı mı? sorusu yöneltildi. Katılımcıların yüzde 63.3?ü bu soruya ?Evet? yanıtı verirken, ?Biraz? diyenlerin oranı yüzde 10.2?de kaldı. Söz konusu uygulamaların yeterince ferahlatıcı olmadığını düşünerek ?Hayır? yanıtı verenler ise yüzde 26.6?lık kesimi oluşturdu.

Çalışan motivasyonunu artırmanın günümüzde tüm şirketler tarafından önemsendiğini belirten Yenibiris.com Genel Koordinatörü Burçak Pak Yılmaz?ın konuyla ilgili görüşleri şöyle: ?Bu doğrultuda pek çok yatırım yapılıyor ve uzun vadeli projelere emek harcanıyor. Oysa esnek ve doğru zamanlı uygulamalarla da çalışan motivasyonunu maliyetsiz ve kısa zamanda artırmaları mümkün. İK yöneticileri uzun vadeli projelerinin yanında fırsatları da değerlendirebilmeli.?

Yaratıcı önlemler

Aşırı sıcakların stres artırıcı bir etken olduğu artık bilinen bir gerçek… Hava sıcaklığının mevsim normallerinin üzerinde seyrettiği bu yaz, çalışanlar kendilerini fiziksel olarak daha yorgun ve isteksiz hissediyor. Bu da beraberinde demotivasyon getiriyor. İK uzmanlarına göre, aşırı sıcaklara karşı alınacak ufak önlemler ve uygulamalarla çalışanların motivasyonunu yükseltmek mümkün. Ayrıca çalışanlar, bu sayede kendilerine değer verildiği hissiyle daha verimli çalışıyor.

Ancak HRM Kurucu Ortağı Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka, aşırı sıcakların kısa süreli mevsimsel bir etki olması sebebiyle firmaların çalışanları rahatlatacak uygulamalara yatırım yapmaktan kaçındığını belirtiyor. Firmaların bu yıl aşırı sıcaklara hazırlıklı olmadığını düşünen Nazlıaka, ?Küresel ısınmayla birlikte her yıl artan sıcaklıklar ve mevsimsel değişiklikler doğrultusunda firmalar önümüzdeki günlerde kalıcı önlemler almak, çalışanların verimliliğini artıracak daha yaratıcı çözümler üretmek durumunda kalacaklar? diyor.

Neler yapılabilir?

Aslında firmaların basit ama etkili yöntemlerle çalışanlarını rahatlatıp motivasyonlarını artırmaları mümkün. Örneğin, her firmada mevcut olan çay-kahve servisinin yerini soğuk içecekler alabilir. Yine çalışanların en temel beklentisi klimalı ortamlarda çalışmak. Ancak halen kliması olmayan birçok firma olduğu biliniyor. Bunun yanı sıra sürekli klima kullanımının küresel ısınmaya etkisini ve enerji tasarrufunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Bu noktada Nazlıaka, hem çalışanları zorlamamak hem de enerji tasarrufu sağlamak amacıyla serbest kıyafet uygulaması ya da kıyafet yönetmeliklerinde esneklik tanınmasının da bir başka alternatif olabileceğini belirtiyor. Nazlıaka?ya göre, iş planlarında bazı değişiklikler yapılması da İK departmanları tarafından gündeme alınabilecek bir uygulama. Bu bağlamda toplantılar ya da firma dışındaki görüşmelerin mümkün olduğunca güneşin etkilerinin az olduğu sabah saatlerine alınması söz konusu olabilir.

İK departmanlarının kolay ve hayata geçirilebilir bu uygulamalar sayesinde iş performansına doğrudan etki edecek bir çalışmaya imzaya atmış olduklarına değinen Nazlıaka, ?Aynı zamanda çalışanlar görüşlerinin ve ihtiyaçlarının dikkate alındığı duygusuyla daha etkin ve mutlu çalışıyorlar? diyor.

Karpuzdan Kanlıca Yoğurdu’na

Aşırı sıcaklara rağmen konforlu çalışma ortamı sunan firmaların başında Turkcell geliyor. Çalışanların isteğine, beklentisine ve geri bildirimine önem verdiklerini belirten Turkcell Çalışan İlişkileri Birimi Bölüm Yöneticisi Meltem Kalender, yaz döneminde daha rahat edebilecekleri kıyafetler giyebildiklerini belirtiyor. Turkcell Sosyal Aktivite Grubu?nun (TSAG) belirli zamanlarda katlarda dolaşarak karpuz, salatalık, dondurma, hatta Kanlıca yoğurdu satışı yaptığına değinen Kalender, özellikle bu uygulamanın çalışanlar tarafından büyük ilgi ve beğeniyle karşılandığını söylüyor.

Yine Turkcell çalışanları, istedikleri yiyecek ve içecekleri gerek plazalarda gerek dışarıda istedikleri zaman tüketebiliyor. Kalender, Turkcell?de çalışanlar için yapılan tüm aktivite ve uygulamaların yine onların istek ve görüşleri doğrultusunda şekillendirildiğini vurguluyor.

Kıyafet serbest

SAS Türkiye de çalışanların sıcaklarda sağlıklı çalışmayı sürdürebilmesi için ofis içinde yeni uygulamalar geliştiriyor. Örneğin, her gün öğleden sonra çalışanlara taze meyve ikramı yapılıyor. Cuma günleri ise dondurma veya benzeri yaz tatlıları ikram ediliyor. Yine kıyafet yönetmeliğinde esneklik sağlanıyor. Ayrıca her yıl yaz ayına özgü olarak çalışanların aileleriyle birlikte katıldığı, yılın ilk yarısının yorgunluğunu atmak amacıyla programlar düzenleniyor.

SAS Türkiye Finans ve İK Müdürü Burak Ünal, çalışanların bu uygulamalardan memnun olduklarını, çalışma ortamında belli periyotlarla yapılan yenilikler ve değişikliklerin motivasyonu yükselttiğini belirtiyor. Şirket çalışanlarının iç müşteri olarak kabul edilmesi ve memnuniyetlerinin en üst seviyede tutulması gerektiğine inanan Ünal, ?Bunu başarmanın bir parçası olarak yaz ayları uygulamaları gibi mevsimsel yenilikleri gündeme almanın önemli olduğunu düşünüyoruz? diyor.

İkramda sınır yok

Ufo da yaz ayları için özel bir kıyafet yönetmeliğine sahip. Çalışanların rahat ve konforu düşünülerek düzenlenen bu yönetmeliğe göre, idari kadro için kravat ve takım elbise şartı kaldırılmış durumda. Bu bağlamda terletmeyen koton pantolon ve gömlek gibi daha rahat kıyafetler serbest bırakılıyor. Yine yaz aylarında soğuk içecek ve meyve gibi rahatlatıcı ikramlar yapılıyor. Özellikle esnek çalışma saatleri uygulamasıyla çalışanların mutlu, rahat ve verimli olması hedefleniyor.

Ufo Yöneticisi Abdullah Yeşil, tüm bu uygulamaların çalışanların verimliliğini artırırken mutlu ve rahat bir çalışma ortamı sağladığını belirtiyor. Aynı zamanda firmaya bağlılığın da yükseldiğine dikkat çekiyor.

Sıcağa karşı hangi firma, ne yapıyor?

>> Turkcell: Esnek kıyafet yönetmeliği uyguluyor. Çalışanlar soğuk yiyecek ve içecekleri gerek plazada gerek dışarıda istedikleri zaman tüketebiliyor. Turkcell Sosyal Aktivite Grubu (TSAG) da belli zamanlarda katlarda dolaşarak karpuz, salatalık, dondurma, Kanlıca yoğurdu satışı yapıyor.

>> SAS Türkiye: Her gün öğleden sonra taze meyve, cuma günleri ise dondurma ya da benzeri yaz tatlıları ikram ediliyor. Kıyafet yönetmeliğinde esneklik tanınıyor. Her yaz çalışanların aileleriyle birlikte katıldığı programlar düzenleniyor.

>> Ufo: Yaz ayları için özel bir kıyafet yönetmeliği uygulanıyor. İdari kadro için kravat ve takım elbise şartı aranmıyor, terletmeyen koton pantolon ve gömlek serbest bırakılıyor. Yine soğuk içecek ve meyve gibi rahatlatıcı ikramlar yapılıyor. Esnek çalışma saatleri de uygulanıyor.

>> Işıklar Holding: Temmuz-eylül döneminde yazlık kıyafet uygulaması var. Kravat zorunluluğu bu dönem için kaldırılıyor.

>>  İdefix: Sıcak çalışma alanlarından birine, üzerinde ?Hamam Sokağı? yazan bir sokak tabelası asan İdefix?te çalışanlara her cuma 15.00?dan sonra buz gibi içecekler dağıtılıyor. Çalışanların işten çıkış saatleri de esnek.

>> Türk Henkel: Öğle yemeklerinde dondurma veriliyor.

>> Domino?s Pizza: Zaman zaman dondurma ve soğuk içecek servisi yapılıyor. Çalışanlar kısa kollu tişört giyebiliyor.

DBE Kurumsal Gelişim Merkezi Müdürü Psikolog Ayşegül Horozoğlu Enkavi: ?Yaz uygulamaları verimliliği artırıyor?

Bu tür uygulamalar çok anlamlı. Ancak Türkiye?nin iş kültürü ve süreci henüz bu tarz İK uygulamaları için elverişli değil. Oysaki kurum kültürü çerçevesinde bu tür uygulamalar gerçekleşirse çalışanların işlerini aksatmayacağı ve işlerin sistematik bir şekilde devam edebileceği fikrini benimsemek ve buna inanmak gerekiyor.

Yurtdışında çoğu şirkette aşırı sıcaklar nedeniyle çalışma saatlerinde düzenlemeler yapılıyor. Hatta Rusya?da aşırı sıcaklar yüzünden firmaların çoğu tatil ediliyor. Akdeniz ülkelerinde çalışma saatleri ve dinlenme saatleri sıcaklara göre ayarlanıyor. Aşırı sıcaklar ve fazla nem psikolojik olarak insanları olumsuz yönde etkiler. Tüm bunlar göz önünde bulundurarak çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve gerektiğinde çalışanlara yönelik çeşitli uygulamalar şirketlerin yaz aylarında çalışan verimliliğini arttırmalarına yardımcı olur.

Şirketler için her türlü değişkeni göz önünde bulundurarak hareket etme zorunluluğu vardır. Eğer bir insanı aşırı sıcaklarda çalışmaya zorlarsanız hem sağlıktan doğabilecek tehlikelerle hem de çalışma verimliliğiyle ilgili risklere katlanmak zorunda kalabilirsiniz. İK departmanlarında yapılacak çalışan motivasyonunu artırmaya yönelik her türlü uygulama şirkete artı değer olarak geri döner.

Tuğçe Altınsoy, Para Dergisi