Fon yatırımcısına kesinti müjdesi

Yatırım fonlarına yatırım yapanların yıllardır şikayet ettiği yönetim gider kesintileri nihayet sınırlandırılıyor. SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) yıllık yüzde 1 ile 7.3 arasında değişen yönetim gider kesintilerine sınırlama getiriyor. SPK?nın yatırım fonlarına ilişkin düzenlemesiyle, likit fonlar dahil olmak üzere yatırım fonlarına uygulanan yönetim gider kesintileri maksimim yüzde 3.65 olabilecek. Resmi Gazete?de yayınlanmasının ardından (yaklaşık 2 hafta içinde) resmileşmesi beklenen yeni uygulamadan 3 milyonun üzerindeki yatırımcının olumlu etkileneceği düşünülüyor.

Bankacılar, bu uygulamadan sayısı 300?e yaklaşan yatırım fonlarından 83?ünün etkileneceğini belirtiyor. Bunun nedeni ise portföy yönetim şirketlerinden 83?ünün yatırım fonundan yıllık yüzde 3.65?in üzerinde yönetim gider kesintisi alması. Bazı fonlarda ise bu kesinti yüzde 7?yi geçiyor…

Yatırımcı nasıl etkilencek?

Bu arada, yatırım fonlarının yönetim gider kesintilerinin yıllık yüzde 3.65?le sınırlandırılması, fonların getirilerinde doğal olarak artışa yol açacak. Böylece fonlara yatırım yapanların gelirleri artmış olacak. Bazı bankacılara göre bu durum, yatırım fonlarının özellikle de likit fonların en büyük rakibi olan mevduata ilgiyi azaltacak. Kısacası fonlar bir adım daha öne çıkacak. Ancak yatırım fonunu kuran aracı kurum ya da bankanın geliri düşecek.

Bilindiği gibi portföy yönetim şirketlerinin fon kurma yetkisi yok. Yatırım fonlarını bu nedenle bankalar ya da aracı kurumlar kuruyor. Bunun için de söz konusu gelirlerin büyük bir kısmı banka ya da aracı kurumlara aktarılıyor. İşte bu nedenle söz konusu uygulamadan portföy yönetim şirketlerinden çok fon kurucu şirketlerinin etkileneceği belirtiliyor.

Bu arada yatırımcılar, yeni uygulamanın kendilerine ekstra bir maliyet gelip getirip getirmeyeceğini merak ediyor. Portföy yönetim şirketleri yöneticilerine göre, fon yatırımcıları için bu uygulamada ekstra bir maliyet artışı yapılması zor. Çünkü yatırım fonu şirketleri, müşterilerinden yönetim giderleri dışında başka bir ücret almıyor. Portföy yönetim şirket yöneticileri, bazı kurumların dönemsel olarak yaptıkları kampanyaların ve promosyonların sınırlandırılabileceğini, ancak yatırımcıya ekstra bir maliyet çıkarılmayacağını düşünüyor. Kısacası yatırım fonu yatırımcıları bu anlamda bir kayıp yaşamayacak. Aksine sınırlandırılan kesintiler nedeniyle karlı çıkacak.

Yatırımcı kazançlı çıkacak

SPK?nın yeni düzenlemesiyle birlikte 83 yatırım fonunun yönetim gider kesintisinin düşeceğini söyleyen bankacılar, bazı kurumlarda bu düşüşün yüzde 50?ye yaklaşacağını ifade ediyor. Bu arada bazı kurumlar yatırım fonlarından düşük yönetim gider kesintisi alırken, bazılarında bu oranlar oldukça yüksek. Yatırım fonları pazarında etkin olan İş Bankası, Garanti, Yapı Kredi gibi bankaların yıllık kesintileri yüzde 5.56?ya kadar çıkıyor.

Örneğin Akbank, geçen yıl B tipi likit fonuna yatırım yapanlardan yıllık yüzde 5.25 oranında yönetim gider kesintisi aldı. Banka, sadece bu fondan 2009 yılında 165 milyon liranın üzerinde getiri elde etti. Bu fonun yönetim gider kesintisi olarak yüzde 5.25 yerine 3.65 komisyon alındığında, yatırımcılar 50 milyon liranın üzerinde getiri avantajı sağlamış olacak. Aynı şekilde kurumun gelirleri de 50 milyon lira azalacak.

Yeni düzenlemeden en çok etkilenen diğer bir kurum Türkiye İş Bankası olacak. Bankanın B tipi likit fonunun yıllık yönetim gider kesintisi yüzde 4.75. İş Bankası, geçen yıl bu fonun yönetim gider kesintisi olarak kasasına 190 milyon liranın üzerinde gelir sağlamıştı. Yüzde 3.65 kesinti oranı uygulandığında, bankanın söz konusu fondan sağladığı gelirler 150 milyon liranın altına inecek. Bu fonun yatırımcıları ise fazladan 45 milyon lira kazanacak.

YKB ve Garanti de etkilenecek

Yatırım fonları pazarında etkin olan Yapı Kredi Bankası?nın fonları da yeni düzenlemeden en fazla etkilenecek fonlar arasında yer alıyor. Yapı Kredi Bankası tarafından kurulan B tipi likit fon için geçen yıl yüzde 4.95 yönetim gider kesintisi alınmıştı. Bu fondan bankanın sağladığı getiri ise 165 milyon liranın üzerindeydi. Yeni uygulamayla bankanın gelirleri 44 milyon lira azalırken, fona yatırım yapanlar normal getirilerine ek olarak 44 milyon lira fazladan getiri sağlayacak.

Yeni düzenlemenin uygulamaya başlamasıyla birlikte Garanti Bankası da yüksek komisyonlardan olacak. Çünkü Garanti Bankası, B Tipi Likit Elma Fonu için yüzde 5.35 yönetim gider kesintisi uyguluyor. Yeni uygulamaya geçilmesiyle bankanın bu fondan gelir kaybı 33 milyon liranın üzerinde olacak. Yine Garanti Bankası?nın bir diğer fonu olan B tipi likit fonunda ise gelir kaybı 13 milyon lirayı bulacak. Kısacası Garanti Bankası bu iki fondan dolayı toplam 50 milyon liraya yakın gelir kaybına uğrayacak.

Yeni düzenleme neler getiriyor?

Aslında yeni düzenleme sadece yönetim gider kesintilerine sınırlama getirmiyor. Koruma amaçlı ve garantili yatırım fonlarının katılma paylarının sadece aracı kuruluşların şubelerinden değil, diğer dağıtım kanallarından (internet, telefon bankacılığı vs) da yatırımcılara ulaştırılmasına imkan tanınacak. SPK?nın düzenlemesine göre, yatırım fonlarından alınan ücretlerin tümü, fonun kurucu şirketinin resmi internet sitesinde, yatırımcıların kolaylıkla ulaşabileceği şekilde ilan edilecek.

Aynı şekilde yatırım fonlarının aracı kuruluş ve ortaklık varantlarına yatırım yapabilmelerine de imkan sağlanıyor. Aracı kuruluş ve ortaklık varantlarının fon portföylerine dahil edilmesinde, kurulun vadeli işlem sözleşmelerinin fon portföylerine dahil edilmesine ilişkin genel ilke ve esasları uygulanacak.

Eurobond?ların borsa dışında portföye alınması/portföyden satılmasına da imkan sağlanacak. Ayrıca borsada işlem gören veya görmeyen özel sektör borçlanma araçlarının konu edildiği repo-ters repo işlemlerine yatırım fonlarının taraf olabilmesi de mümkün hale getirilecek.

SPK ayrıca, yatırım fonlarına uygulanan yönetim ücretleri için üst sınır belirlemeye yetkili kılınacak. Yapılacak düzenleme uygulamaya konulduğunda, yatırım fonlarındaki yönetim gider kesintisi bireysel emeklilik fonlarında olduğu gibi yıllık en yüksek yüzde 3.65 oranında olacak. Serbest fonlar ise özel konumlarından dolayı bu uygulamanın dışında tutulacak.

Yönetim gider kesintisi nedir?

Yatırım fonları, bilindiği gibi içerisinde birçok yatırım aracını barındıran bir yatırım sepeti. Yönetimi de profesyonel kişiler tarafından yapılıyor. Yatırım fonu şirketleri fon hesabı sahiplerinden yönetim gider kesintisi alıyor. Yönetim gider kesintisini kısaca, yatırım fonları müşterisinden fonun kurucu ve yönetici şirketi tarafından alınan fon yönetim gider kesintisi olarak tanımlamak mümkün. Yönetim gider kesintisi, her gün fonların toplam portföy büyüklüğü üzerinden alınıyor. Şu anda günlük 100 binde 20?ye (yıllık yüzde 7) kadar çıkıyor. Yeni düzenlemeyle birlikte yönetim gider kesintisi, günlük 100 binde 10 (yıllık 3.65) ile sınırlandırılacak.

Barış Bekar, Para Dergisi