Özelleştirmede yaz atağı

Türkiye, 2012 yılına kadar 28.7 milyar TL?lik özelleştirme yapmayı hedefliyor. Bu yıl 10.4 milyar, 2011?de 9.4 milyar, 2012?de ise 8.9 milyar TL?lik özelleştirme yapılacak. Bu hedefe ulaşmak için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), yaz aylarında art arda ihalelere çıkacak. Elektrik dağıtım piyasasının yüzde 30’unu oluşturan 4 elektrik dağıtım bölgesinin yanı sıra tekrar görücüye çıkarılan İskenderun Limanı ve Başkent Doğalgaz için son teklifler alınacak.

En büyükler satılıyor

Özelleştirmelerin en önemli ayağını Boğaziçi, Dicle, Gediz ve Trakya elektrik şirketlerinin özelleştirilmesi oluşturacak. Bu özelleştirmeler için 22 Temmuz?da ilgilenen yatırımcılardan son teklifleri alınacak. 8 milyon aboneye hizmet veren Boğaziçi, Gediz, Trakya ve Dicle elektrik dağıtım bölgeleriyle birlikte elektrik dağıtım ihaleleri de tamamlanmış olacak. Böylece 19 elektrik dağıtım şirketinin tamamı satılmış olacak.

Hatırlanacağı gibi, Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi ile Türkiye?nin dağıtım şebekesi coğrafi yakınlık, yönetimsel yapı, enerji talebi ve diğer teknik mali etkenler dikkate alınarak 21 dağıtım bölgesine bölünmüş; bunlardan 20?sinin sahibi olan özelleştirme programına alınan bölgelerin her birinde anonim şirket statüsünde dağıtım şirketi kurulmuştu.

Boğaziçi Elektrik Dağıtım İstanbul Avrupa Yakası?nı; Dicle Elektrik Dağıtım Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak?ı; Gediz Elektrik Dağıtım İzmir ve Manisa?yı; Trakya Elektrik Dağıtım ise Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerini kapsıyor. 4 elektrik dağıtım bölgesinin de özelleştirilmesi blok satış yöntemiyle gerçekleştirilecek.

İşte elektrik dağıtımında önemli yeri olan bu şirketleri alabilmek için büyük bir yarış olması bekleniyor. Çalık Enerji, Sabancı Holding, Zorlu Holding, Sanko, Park Holding, Cengiz Elektrik, Aksa Elektrik, Limak, İÇDAŞ gibi dev şirketler, ilgili yatırımcılar arasında yer alıyor.

İhaleler, kapalı zarf içerisinde teklif almak ve görüşmeler yapmak suretiyle pazarlık usulüyle gerçekleştirilecek. Gerekirse açık artırmayla sonuçlandırılacak. Teklifler ayrı ayrı verilecek. İhaleler tamamlandıktan sonra Rekabet Kurulu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) görüşü alınıyor. Kararlar geldikten sonra Özelleştirme Yüksek Kurulu’na (ÖYK) sunuluyor. ÖYK onayının ardından yatırımcıya tanınacak sürenin sonunda sözleşmeler imzalanarak yatırımcıya devrediliyor.

İskenderun Limanı tekrar…

ÖİB, Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne (TCDD) ait İskenderun Limanı?nın, 36 yıl süreyle işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesi için de ihale yapacak. Daha önce ihaleye çıkan ancak iptal edilen özelleştirme için teklifler 4 Ağustos’a kadar alınacak. Daha önce ihaleye çıkan liman, Rekabet Kurumu engeline takılmıştı. İskenderun Limanı için geçici teminat bedeli 10 milyon dolar, ihale şartları belgesi ve tanıtım doküman bedeli ise 10 bin lira olarak belirlendi.

İhale bedelinin vadeli ödenmesi durumunda, en az yüzde 40’ı sözleşme imza tarihinde, toplam ihale bedelinin en az yüzde 20’si sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren en geç bir yıl içerisinde, en az yüzde 20’si imza tarihinden itibaren en geç 2 yıl, bakiye tutar ise sözleşme imza tarihinden itibaren en geç üç yıl içerisinde nakden ödenecek. Ortak Girişim Grubu olarak teklif verilmesi durumunda, üyelerden en az birinin tek başına grup içerisindeki payının en az yüzde 30 olması zorunlu olacak.

İskenderun Limanı, Ortadoğu ülkelerine olduğu kadar Güney ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine de hizmet veriyor. Bu bakımdan aktarma limanı olarak önemli bir rol üstlenen İskenderun, 60 bin ton kapasiteli TMO?ya ait bir beton silo ve rıhtımla bağlantılı bir konveyör sistemine sahip.

Belediyenin umudu Başkent Doğalgaz

Türkiye?nin abone sayısına göre ikinci büyük doğalgaz dağıtım şirketi olan Ankara Doğalgaz Dağıtım?ın ihalesi de yeniden yapılıyor. Daha önce en yüksek teklifi 1.61 milyar dolarla Global-Energaz verdiği ihale, söz konusu şirketin çekilmesiyle iptal olmuştu.

Son teklif verme tarihi 19 Temmuz?da dolacak olan Başkent Doğalgaz?ın ihalesini kazanan şirket, 1 milyon 39 bin aboneye hizmet verecek ve toplam 3 milyar 158 milyon metreküplük gaz tüketimini karşılayacak. 10 yılda tüketim oranlarının bugüne göre iki kat artması bekleniyor. Kazanan şirkete 10 yıl süreyle abonelerden 5.5 sent bedel tahsil etme yani kar garantisi verildi.

Ankara Büyükşehir belediyesi ise ihaleden kazanacağı parayla 630 milyon YTL?lik BOTAŞ, 300 milyon YTL?lik Hazine borcunu ödeyecek ve metronun kalan 44 km?lik kısmını tamamlayacak. Para artarsa diğer altyapı yatırımlarına kaynak sağlanacak.

1986-2010 döneminde yapılan özelleştirmeler

Özelleştirme şekli 1986-2008 (Milyon $) 2009 (Milyon $)                       2010 (Milyon $) Toplam (Milyon $)

Blok satış                       20.257 – – 20.257

Tesis/Varlık satışı           7.077 2.271 926 10.275

Halka arz                         7.091 – – 7.091

İMKB’de satış                 1.261 – – 1.261

Yarım kalmış tesis satışı         4 – – 4

Bedelli devirler                706 4 2 712

TOPLAM                 36.397 2.275 929 39.601

Özlem Doğaner, Para Dergisi