Çocuklarda ayak numarası 3 ayda bir değişir

Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faik Altıntaş, Çocuk ayakkabıları, özellikle ?ilk ayakkabı? adıyla bilinen bebek ayakkabılarının çocuğun fiziksel gelişimi için önemsenmesi gereken bir konu olduğunun altını çiziyor.

Çocuk ayakkabılarının ilk olarak ayağı terletmeyen ve hava almasını sağlayan bir malzemeden yapılmış olmasına dikkat etmek gerektiğini belirtiyor. Çocuklara ayakkabı alırken dikkat edilmesi gereken diğer önemli hususları Dr. Altıntaş şöyle sıralıyor:

– Taban kısmı çok yumuşak ve esnek, fort kısmı topuğun dışa dönmesini engelleyecek şekilde sert olmalıdır. Çocuğun yürüme esnasında taban ve parmak hareketleri kısıtlanmamalıdır.

– Tabanın iç kısmında ayak tabanını destekleyecek hafif bir yükselti olmalıdır.

– Ayağı tam olarak sarmasını ve ayağı gereksiz sıkmamasını sağlamak için bağcıklı ayakkabılar tercih edilebilir.

– Ayakkabı daha bacak ve ayak adaleleri tam olarak gelişmemiş ufak çocuklarda, rahat yürümeyi sağlayabilecek şekilde olabildiğince hafif olmalıdır.

– Tabanının kaymayan bir maddeden yapılmış olmasına dikkat edilmelidir. Bundan dolayı özellikle küçük çocukların kundura ayakkabı giymesi uygun değildir.

– Normal sağlıklı bir çocuk için sert, demirli ve kalın ortopedik bot kullanımına gerek yoktur.

-Her çocuk ortalama iki yaşına dek içe basar ve bu ayakkabı ile düzeltilemez. Ayakkabı sadece ayağı dış ortamdan koruyucu olarak görev yapmalıdır. Ayağın gelişimi için herhangi bir desteğe ihtiyaç yoktur. 

?Çocuklarda ayak numarası 3 ayda bir değişir?

Söz konusu özelliklere sahip ayakkabıların herhangi bir marka ve model kısıtlaması olmadan kullanılabileceğini belirten Dr. Altıntaş, ayak numaraları 3 ay içinde değiştiği için çocuk ayakkabılarında bir başka hususun da ayağa uygunluk olduğunu dile getiriyor. ?Çocukların ayak numaraları genellikle 3 ay içinde değişir. Dolayısıyla ayakkabıların 3 ayda bir kontrol edilmesi ve eğer sıkıyorsa daha büyük bir ayakkabı ile değiştirilmesi gereklidir? diyen Dr. Altıntaş, ayakkabının uç kısmı ile en uzun parmak arasında ortalama 1,5 cm mesafe olması gerektiğinin altını çiziyor. Dr. Altıntaş, çocukta ayağa uygun ayakkabı kullanılmadığı takdirde karşılaşılabilecek olası sıkıntıları ise şöyle sıralıyor:

– Dar ayakkabı kullanımı ile ayaklarda kemik ve adale gelişimi yetersiz kalır. Bununla birlikte ayak parmaklarında eğilmeler, şekil bozuklukları ve tırnak batmaları da görülebilir.

– Aşırı dar ayakkabı kullanımı ne kadar yanlış ise aşırı bol ayakkabı da o kadar yanlıştır. Bol ayakkabı kullanımı hem ayakkabı tabanının ayak tabanına olması gereken desteğini bozar, hem de çocuğun çok sık takılarak düşmesini neden olur. 

İlk ayakkabı

Günümüzde çok çeşitli marka ve modelde ?ilk ayakkabı? veya ?bebeğimin ilk ayakkabısı? adı altında satılan ayakkabı bulunuyor. Bu ayakkabılar genellikle diğer bebek ayakkabılarına göre çok daha pahalı. Ailelerin bu ayakkabıları satın alırken yumuşak, hava geçirgen, ince tabanlı olması gibi bazı önemli noktaları atlamaması gerektiğini belirten Prof. Dr. Faik Altıntaş bu konuda dikkat edilmesi gerekenleri şöyle özetliyor: ?Öncelikle bebeğinizin yürümesi için ayakkabıya ihtiyaç yoktur. Ayakkabının sadece dış ortamdan ayakları koruyucu ve ayaklardan olan ısı kaybını engelleyici olarak görev yapması gerektiği unutulmamalıdır.

Tam ortopedik tabanlı, kalın, kaba ve ağır ayakkabılar bebeğinizin erken ve güzel yürümesine katkısı olmayacaktır. Tam tersine hem bebeğin yeri hissederek zamanla gelişecek dengesini engellerken hem de bu ağır ayakkabılarla yürümekte zorlanmasına yol açar. Bu da bebeğin yürümesini geciktirir. İlk ayakkabı alınırken dikkat edilmesi gerekenlerin başında ayakkabının son derece yumuşak ve hava geçirgen bir malzemeden yapılmış olması gelir. Sert ayakkabılar, bebeğin ayağının yürürken olması gereken normal ayak hareketlerini engelleyerek, yürümede zorlanma ve ayakkabı vuruklarına neden olabilir. Hava geçirmeyen ayakkabılar ise ayaklarda terlemeye ve bunun sonucu mantar enfeksiyonlarına yol açabilir. Bebeğiniz yürümeye başlarken basma ile yerin sertliği, şekli, denge merkezinin kurulması ve adımlama mekanizmaları, ayak tabanındaki serbest sinir uçları ve reseptörler yardımı ile beyine iletilir. Eğer çok kalın tabanlı bir ayakkabı kullanılırsa bu iletilecek mesaj sayısı az olur ve yürüme gecikebilir.

Ayakkabı tabanının iç kısmında olması gerek hafif bir yükselti sadece destek için gereklidir. Düzeltici olarak kullanılması uygun değildir. Bebeğinizin sadece çorap ile yürümesi de çok yanlış değildir ancak dikkat edilmesi gereken yürüme esnasında yerde bulunabilecek sert ve sivri cisimlerden çorabın ayağı yeterince koruyamayacağıdır. Ayrıca çorap ile yürürken bebeğinizin ayağının kaymasını ve düşmesi de olasıdır. Bundan dolayı gündüzleri yürüme esnasında yukarda bahsettiğimiz özelliklere sahip bir ayakkabı kullanılması ancak uyuma esnasında bebeğinizin ayağında sadece çorap kalması daha uygundur.?

Ortopedik ayakkabı ya da tabanlık gerektiren özel durumlar

Özel yapılmış ortopedik ayakkabı veya tabanlığın ancak ortopedi uzmanı kontrolü ve uygun görmesi halinde kullanılması gerektiğini belirten Dr. Altıntaş, bu özel durumların beyin felci veya organik sendromlu olan özürlü çocuklar, aşık kemiği (vertikal talus) veya ayak kemiklerinde doğuştan kemiksel bozukluklara bağlı aşırı içe basan, doğuştan çarpık ayaklı (pes equnovarus, kavovarus veya ileri planovalgus) çocuklar veya belinde doğuştan açıklık bulunan (spina bifida) çocuklarda olan ayak ve ayak bileği sorunları olabileceğinin altını çiziyor. Duyu ile ilgili sorunları olan çocuklarda da bu tür özel çözümlere gidilebileceğini belirten Dr. Altıntaş, ?Ayağı vurmayacak, tahriş etmeyecek malzemeden kişiye özel yapılan yapılan özel ayakkabılar kullanılabilinir. Bu durumlar haricinde olan her sağlıklı çocukta belirtilen özelliklere sahip ayakkabıların kullanılması yeterlidir? diyor.