İSO üyeleri ekonomik gidişata ?umutlu? bakıyor ama karşılıksız çek ve protestolu senetler rekor kırıyor

İstanbul Sanayi Odası (İSO) altı aylık dönemler itibarıyla yılda iki kez yaptığı “Ekonomik Durum Tespit Anketi” çalışmasının, 2009 yılı ikinci yarı sonuçlarını açıkladı. Türkiye İmalat Sanayi üretim ve katma değerinin yaklaşık yüzde 40’ını yaratan İSO üyelerinin 2009 yılının ikinci yarısındaki ekonomik faaliyetlerinin gelişimi ve 2010 yılının ilk yarısına yönelik beklentileri açıklayan İSO Başkanı Tanıl Küçük, ?Ekonomideki genel gidişe paralel olarak 2009 yılının ilk yarısına ait ekonomik durum tespit anketimizde, gerçekleşme sonuçları olumsuz çıkmış ancak, işletmeler 2009 ikinci yarıya yönelik olarak daha umutlu olduklarını belirtmişledi. Nitekim, 2009 ikinci yarı çalışmamızın sonuçlarını da beklentiler doğrultusunda, ilk yarıya göre daha olumlu sonuçlanmıştır. Ancak, bu nispi olumlulukta, ikinci yarı sonuçlarının, çok olumsuz geçen 2009 ilk yarıya kıyasla elde edilmesinin etkili olduğu da hatırlanmalıdır? dedi.

2009 ilk yarı anketinde, istihdam hariç üretim, iç satış, dış satış ve yeni siparişler başlığında toplanan temel göstergelerde olumsuzluk yaşayan işletmelerin payının yüzde 50?nin üzerinde olduğunu hatırlatan Tanıl Küçük, ?İkinci yarıda bu oranlarda önemli gerilemeler olduğu görülmektedir. İlk yarıda işletmelerin yüzde 52,2?si üretimlerinin azaldığını belirtirken, ikinci yarıda bu oran yüzde 31,2?ye gerilemiştir? diye konuştu.

Temel göstergelerde azalış bildirenlere ilişkin verileri değerlendiren İSO Başkanı Küçük şöyle konuştu:

?İstihdamda ilk yarıda yüzde 43,9 azalma olduğunu bildiren işletmeler oranı, ikinci yarıda yüzde 25,6?ya gerilemiştir. Bulgular 2009 ilk yarı kadar olmasa da 2009 ikinci yarıda da sorunların devam ettiğini ortaya koymaktadır. Beklentilere gelince, 2010 yılı ilk yarısının 2009 ilk ve ikinci yarıya göre tüm göstergelerde çok daha olumlu geçmesi beklenmektedir. 2010 ilk yarısı için işletmelerin yüzde 14?ü üretimlerinde yüzde 13,7?si iç satışlarında, yüzde 16?sı dış satışlarında, yüzde 13,3?ü de yeni siparişlerinde daralma beklenmektedir. İstihdamlarında daralma bekleyen işletmelerin oranı ise yüzde 10,2?dir.?

Kârlılığa özel vurdu

Anketin kârlılıkla ilgili göstergelerine göre; 2009 yılı ikinci yarıda ankete cevap veren işletmelerin yüzde 22’si, geçen yılın aynı dönemine göre daha fazla kâr ettiklerini bildirdi. Bu oran 2009 ilk yarısı için yüzde 15,5 seviyesinde gerçekleşmişti. Her iki oranın da oldukça düşük olmasına karşılık, ikinci yarıda ilk yarıya göre küçük de olsa bir iyileşmenin söz konusu olduğuna işaret edildi.

2009 ikinci yarıda geçen yıl aynı döneme göre kâr oranları azalan işletmelerin oranı yüzde 44,4 oldu. Bu oran, ilk yarıda yüzde 45 seviyesindeyken, toplam işletmeler içinde 2009 ikinci yarıda, geçen yılın aynı dönemine göre kar oranının azaldığını ya da zarar ettiğini belirtenlerin payı yüzde 60,3 düzeyinde gerekleşti. İlk yarıda ise bu oran yüzde 68,7 seviyesindeydi.

Anket sonuçlarında, 2009 ilk yarıya göre ikinci yarıda nispi bir iyileşme gözlemlense de, hala ankete cevap verenlerin yüzde 60,3 gibi büyük bölümünün karlarının geçen yılın altında olması ya da zarar etmelerinin, işletmelerin çok büyük kısmının ciddi bir kaynak sıkıntısı içinde olduğuna işaret ettiği belirtildi.

Karşılıksız çek ve protestolu senet rekoru

Anket sonuçlarına göre, 2009 yılı ilk yarıda karşılıksız çek ve protestolu senetle karşılaşan işletmeler oranı yüzde 71 olurken, ikinci yarıda bu oran yüzde 77,9’a yükseldi. Bu oranın, 1998’den bu yana karşılaşılan en yüksek oran olduğuna dikkat çekildi. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük yaptığı değerlendirmede, anket kapsamında dikkat çekici bir sonucun, küçük ölçekli işletmelerdeki toparlanmanın büyük ve orta ölçekli işletmelerin nispeten gerisinde kalması olduğuna işaret etti. Küçük şunları kaydetti:

”2010 ilk yarıda sanayi üretimi büyük olasılıkla nispeten daha olumlu bir çizgide seyredecektir. Anket sonuçlarımız, sanayicilerimizin de iyimser beklentiler içinde olduğunu ortaya koymuştur. Bu iyimser beklentilerin hayata geçmesi için sanayicimizin mücadelesine destek verilmesi gerekmektedir. Hükümet ve ekonomi yönetiminden en büyük beklentimiz budur.”

İstihdama ilişkin bir soru üzerine Küçük, yatırımlar artmadığı sürece sanayicinin istihdam sorununa katkı sağlamasının zor olduğunun altını çizerek, ”Sanayici 2010’a iyimser bakıyor, ancak istihdamda bu oranda artış beklemiyor. Sanayicinin özverisini alacağımız ekonomik kararlarla desteklersek, hem yatırımlara hem de istihdama bir ölçüde katkı sağlamış oluruz” diye konuştu. Gelecek yıl yapılacak seçimlere de işaret eden Küçük, ”Siyasetin tozunun dumanının daha da artacağını düşünüyoruz. Dikkatleri ekonomiye çekmek lazım” dedi.

Ankete katılan kuruluşların sektörel dağılımı dikkate alındığında, 242 küçük ölçekli işletme, 186 orta işletme, 80 büyük işletme ankete katıldı. Toplam katılan işletme sayısı 508 oldu.